Paai 2023
De karperpaai is elk jaar weer anders. Zowel qua intensiteit als wat betreft locatie en tijdstip. Vooral op open water waar de dynamiek nu eenmaal groter is dat in een afgesloten stilstaand water. Anders dan we vaak aannemen is het zelfs zo dat karpers, althans in de lage landen, lang niet allemaal en altijd deelnemen aan de paai. Het valt bijvoorbeeld menig karpervisser op dat het gemiddelde gewicht van paaiende karper een stuk lager ligt dan bij de vangsten! Juist die grotere karpers lijken vaak niet eens mee te doen aan het feest. Hom en kuit worden dan weer opgenomen door het lichaam. Met een grillig en koud voorjaar als we nu hebben zou dat weleens eerder regel dan uitzondering kunnen zijn. Toch is er hier en daar wel degelijk al gepaaid.
Filips observatie
Alweer drie weken geleden kregen we van inmiddels voltijds ‘vogelaar’ en natuurkenner Filip Matthys een intrigerende foto van ogenschijnlijk paaiende karpers in het overstromingsgebied van de IJzer. Ja, als vogelaar kom je ook nog eens ergens! Dit waren de indrukken van de man die we node missen bij de BVK.
“Mijn aanvoelen is dat we (ik toch…) veel te lang gedacht hebben dat de watertemperatuur allesbeslissend was om karper aan het paaien te krijgen. 20°C was zowat de omschakeltemperatuur.
Andere triggers zijn ongetwijfeld: het aanwezig zijn van geschikt paaisubstraat, zonlicht, de (erg dichte) nabijheid van soortgenoten en vitaliteit (lees in dit geval: voldoende en gevarieerd voedsel in de aanbieding).
Gisterochtend gaf de thermometer 3°C aan, in de namiddag was dat zo’n 12 à 14°C. Met zekerheid onvoldoende voor die grens die we wel vaker op 20°C leggen.
De karpers zullen primair het overstromingsgebied zijn opgezwommen omdat daar de feestdis rijkelijk werd geopend. Voedsel à volenté! Tel daar het ondiepe water, zonlicht en de aanwezige vegetatie bij op, en je komt al een heel eind. Wanneer karpers dan ook nog eens tegen elkaar aan gaan zwemmen (mogelijk zwemmen ze allemaal door smalle traktorsporen omdat het daar tien centimeter dieper is), is het feest compleet. Herinner je nog dat Kim Corten. vertelde dat ze in april de voederautomaten uitzetten nét om dat tegen elkaar aan zwemmen – gevolgd door paaien – te vermijden in de betonnen bakken?
Het zou me trouwens niet verwonderen dat het gisteren alleen maar ‘oefenen’ was, zonder dat er sprake was van ei-afzetting”
Filip Matthys
Paaisucces
Hoe dan ook, drie weken later is duidelijk dat de paai dit jaar nog rommeliger verloopt dan normaal al het geval is. Door de vele regen van de afgelopen maand staan de rivieren hoog en staan best veel uiterwaarden onder water. En ondanks de lage watertemperaturen is dat dus een enorme trigger om te gaan paaien. Riviervisser Ronny Kivit maakte afgelopen week dit filmpje op de uiterwaarden van een van onze grote rivieren. Ook hier was er weinig warmte voor nodig om een bonte stoet aan karpers op de been te brengen voor een paaifestijn.
Er is nog een ander element dat een bijzondere rol speelt bij deze schijnbaar opportunistische keuze voor tijd en plek: het paai- en opgroeisucces! Dat succes is bij karper in ‘normale’ omstandigheden namelijk vrijwel nihil. Zowel eitjes als broedjes vallen dan massaal ten prooi aan van alles en nog wat, vooral aan allerlei soorten vissen. Dat is dus anders in de uithoeken van overstromingsgebieden, waar karpers niet zelden als eerste en enige vissoort tot paai komen. Hier komt de kracht van karpers goed van pas! Ze ploegen zich naar gedeeltes van het water waar vrijwel geen anderen vissen komen. Ideaal voor het uitkomen van de eitjes en de opgroei tot karpers die groot genoeg zijn om uiteindelijk terug te keren naar de rivier.
Wat dat betreft mogen we met alle verbeteringen aan de meer natuurlijke inrichting van onze waterlopen best goede hoop hebben dat de negatieve trend van karper in rivieren en mogelijk ook boezemsystemen langzaam wordt omgebogen en de rivierkarpers zich in de toekomst ook zonder onze uitzettingen kunnen redden. Andere vraag is of we dat ooit helemaal willen, verslingerd als we zijn aan die prachtige kweekkarpers van tegenwoordig…
Joris Weitjens
