Wat een fascinerend tafereel vastgelegd door Andres de Rouville!

Maar wat zien we hier eigenlijk? Springende visjes, maar spelen ze een spelletje? Proberen ze het water te ontvluchten? En waarom dan?

Dat het niet zomaar springende visjes zijn zie je wel aan de gerichte pogingen om hogerop te komen. En dat heeft ongetwijfeld alles te maken met dat stroompje water. Niet zo gek dat dat een ‘lokstroom’ wordt genoemd. Alle vissen zijn er gevoelig voor maar met name ook karpers. Vooral in de maanden april tot en met juni zijn die stroompjes ware magneten. Zeker als het gaat om iets warmer water dan waar de karpers in zwemmen. En ik vermoed dat in de paaitijd ook de geur van het water een rol speelt. Als plantenrijk(er) water uitstroomt in plantenloos water trekt dat karper.

Maar terug naar dit tafereel. Je wou toch niet zeggen dat hier paaidrift een rol speelt? Het zijn eenzomerige karpertjes ofwel vingerlingen. Dan zijn die karpertjes er wel heel vroeg bij! Maar als het geen voortplantingsdrang is wat dan wel?

Wij komen niet verder dan ingebakken migratiedrift die wordt uitgeleefd op dit aanlokkelijke stroompje. Gelukszoekertjes die uit zijn op een mogelijke verbetering van de leefomstandigheden. Dat lijkt misschien een beetje weinig als verklaring, maar migratie is een overlevingsstrategie die karper wel degelijk kan redden van een wisse dood. Voor het overleven van de soort (niet alleen bij karpers) is het zelfs noodzakelijk dat er drang is naar de andere kant van de horizon. Ik vraag me wel af of het beloofde land voor de karpers die de sprong waagden en slaagden niet is tegengevallen: een iets grotere vijver, niet veel meer dan dat… Krijgen de thuisblijvers toch weer gelijk?

Op het grote IJsselmeer een spiegelkarper vangen: hoewel dat door de vele SKP’s in omringende wateren steeds reëler wordt, moet je niet onderschatten hoeveel moeite je daarvoor als karpervisser moet doen! Geluk helpt ook. Zeker om daar een echte rijenkarper te treffen. Het overkwam Pim van Drunen en bezorgde hem een geluksmoment. Maar hoe was die rijenkarper daar verzeild geraakt? Joris startte z’n zoektocht naar een match bij de map IJssel, de match kwam echter van het SKP van Weesp 75 km verderop en de rijen uit 2001 bleek een oude bekende! Lees hier het hele verhaal.

Vorige week was er een goed georganiseerde karperwedstrijd op het Amsterdam-Rijnkanaal (ARK). Daar moest ik aan denken toen ik afgelopen week op de fiets voorbij werd gestoken door een karper. De schubkarper zwom in een ondiepe sloot. Een sloot die je nooit zou associëren met dat kolossale kanaal. Toch zou het in dit tempo voor deze karper hooguit een minuut of vijf hebben gekost om van het ARK hier terecht te komen.

Ik besloot de karper stilletjes te volgen en een filmpje te maken.

De karper minderde vaart en dook tussen het frisse groen van de verse gele plomp, nam een paar happen, vervolgde z’n weg en nam even verderop weer een hapje. Het tempo en de rechte lijn bleven onveranderd. Noemde Rini Groothuis dit ooit niet jojo-azen?

De sloot versmalde nog verder en er was een afslag naar rechts die de karper in resoluut nam. ‘Man on a mission’.

Als je dit ziet snap je gelijk waarom elk jaar weer deze periode de meest spannende is voor SKP’s van open water en de matchers in het bijzonder. Karpers komen in hun paaidrang op de vreemdste plekken terecht, vaak heel ver verwijderd van hun vaste omgeving. Deze ontmoeting verklaart wellicht ook waarom er vorige week tijdens de wedstrijd op ‘het kanaal’ niet veel te beleven was. Al mag je van mij de afwezigheid van karpers tijdens die wedstrijd gerust ook zien als een aanmoediging om het SKP-ARK nieuw leven in te blazen. Het lijkt erop dat we eind van het jaar de handen uit de mouwen kunnen steken bij een grote SKP-uitzetting op het ARK georganiseerd door federatie MidWest.

Gemakkelijk gaat het vissen op het ARK en de zijwateren nooit worden, maar iets meer kans op knappe voorbijgangers is voor diehard karpervissers al pure weelde!

Joris Weitjens

Als je op de ogen van karpers gaat letten valt op hoe vaak daar afwijkingen te zien zijn. Zeker oude(re) karpers worden (vanaf een jaar of 15 al) vaak aan één of beide ogen blind. Maar in het filmpje dat Jan van Dooren ons stuurde is iets anders aan de hand. Deze karper heeft niet eens het begin van een oog. Aan beide kanten niet! Dat is heel bijzonder.

Nu wil het geval dat deze karper is gevangen in een omgeving (Watergraafsmeer, Amsterdam) waar vroeger een scheikundig laboratorium heeft gestaan. Daarover deden in de jaren tachtig de vreemdste verhalen de rondte. Er zouden tweekoppige kikkers zijn gesignaleerd… Zowel Robert Paul Naeff als ik bleken daar destijds, los van elkaar, te zijn gaan buurten om het met eigen ogen te zien. Maar geen spoor van wangedrochten. Wel heel veel verwilderde schubkarpertjes.

Dat er een link is tussen die oude lozingen daar en deze oogloze karper is niet eens uitgesloten. Chemische stoffen, zware metalen enzovoorts hopen zich op in de bodem. Ons sterke vermoeden is dat er bij deze oogloze karper iets mis is gegaan vlak na de bevruchting. Er valt bij alle levende wezens, maar zeker bij een karper met z’n tienduizenden tot honderdduizenden eitjes, net na de bevruchting gelijk een groot deel af waar het niet helemaal goed is gegaan. En soms glipt er een behoorlijk forse afwijking tussendoor. Zoals bij deze karper. Zeker het feit dat het om twee ontbrekende ogen gaat maakt dit geval uniek. Karpers met één ontbrekend oog zien we vaker en toevallig bij de laatste lichting Tsjechen zaten er verschillende tussen!

Deze Tsjech van SKP Gouda zal met één oog door het leven moeten. Benieuwd hoe deze het gaat doen (Foto: Niels Koetsier).

Zowel die  veelvoorkomende blindheid en het feit dat karpers met dit soort afwijkingen het soms nog aardig redden wekt de indruk dat zicht (zien) voor karpers veel minder van belang is dan de andere zintuigen. Een karper redt zich natuurlijk ook meer dan goed in het stikkedonker. Vooral de tastzintuigen zijn bij karpers zeer goed ontwikkeld. In ieder geval wist de oogloze schub de voerplek van Jan van Dooren blindelings te vinden!

Joris Weitjens