Het internationaal terugmeldweekend (itmw) is een begrip geworden bij de Spiegelkarperprojecten. Een leuke jaarlijkse meldwedstrijd gecoördineerd door de BVK, maar vooral ook georganiseerd door karpercommissies/SKP-commissies. Voor nu kondigen we het terugmeldweekend aan voor vrijdag 27 september tot en met zondag 29 september 2024. Voor degenen die het niet weten: er is voor deze wedstrijd geen parcours, alle in dat weekend gevangen en gemelde (linkerflank!) spiegelkarpers van open water (kanalen, vaarten, meren, boezemstelsels) tellen mee voor de BVK-prijzen.

Hoewel er zeker nog animo is voor het itmw, willen we als BVK na deze editie toch graag een stap terug doen wat betreft coördineren en organiseren. Belangrijkste reden is dat ons belang, het krijgen van veel meldingen, lang niet meer zo groot is als het was bij de eerste edities van het itmw. De Matching Community heeft het met al die meldingen tegenwoordig drukker dan ooit tevoren! Tegelijk organiseren steeds meer federaties, hsv’s en karpercommissies al tal van karperwedstrijden en wordt melden steeds vaker beloond met leuke prijzen.

De BVK-hoofdprijs voor de meeste gematchte spiegelkarpers tijdens het itmw is al sinds 2014 de wisseltrofee. Omdat het voorlopig het laatste terugmeldweekend voor de BVK is zetten we deze trofee in voor degenen die deze ooit eerder hebben gewonnen en wier naam op de voet van de trofee staan gegrafeerd. Dus een buitenkans voor de tien oud-winnaars om die trofee voor eeuwig op je schoorsteenmantel te hebben staan!

Wiens naam komt (voorlopig) als laatste op de BVK-trofee?

Dan zijn er nog de fameuze geschenkspiegels van Viskwekerij Corten voor een door ons uitgekozen SKP. We willen bij deze in ieder geval de broers Corten hartelijk bedanken voor deze prachtige prijs (25 k3 spiegelkarper plus een rondleiding op de viskwekerij in Lommel) die zij al die jaren ruimhartig en flexibel voor verscheidene SKP’s hebben verzorgd. Chapeau!

Uiteraard hebben we bij de BVK bij deze laatste editie ook weer wat leuke prijzen voor mooie meldingen tijdens het itmw, maar informeer vooral bij het lokale SKP of en hoe zij dit jaar meedoen aan het itmw.

Wij melden ons in ieder geval weer op vrijdag 27 september om 18.00 uur met de spelregels en de bekendmaking van het item dat mee gefotografeerd dient te worden.

Bestuur BVK

Ieder jaar weer worden rivierkarpers in het voorjaar heen en weer geslingerd tussen het oerinstinct om zich voort te planten en lijfsbehoud. Dit resulteert in een natuurspektakel waar karpers zeer uitdagende omstandigheden trotseren voor het veiligstellen van de soort. Ik koester de momenten die ik heb mogen ervaren en vastleggen. Ook zonder man-visfoto’s kan ik terug te kijken op een fantastisch voorjaar!

Joris Weitjens vroeg mij om mijn ervaringen op te schrijven om die te delen met het BVK-publiek dat voornamelijk bestaat uit karpervissers die een voorliefde hebben voor het grote open water waar onze grote rivieren het meest aansprekende voorbeeld van zijn.

Hoogwaterpieken

We hebben dit jaar globaal reeds drie periodes gekend die volgens de richtlijnen van Rijkswaterstaat worden geclassificeerd als ‘verhoogde waterstand’. Ik heb het hier dan specifiek over de Rijn en haar aftakkingen en ook op de Maas waren er verschillende hoogwaterpieken. De winterperiode kende al een aantal hoge pieken die zelfs tot uitzonderlijk hoog water leidde in IJsselmeer/Markermeer. In het prille voorjaar zagen we de klassieke voorjaarspiek rond de start van april.

In het vroege voorjaar als de natuur boven water ontwaakt, geldt dit zeker ook voor karper. Weinig vissoorten reageren sneller op zonlicht dan de door ons zo geliefde soort. De combinatie van toenemende zonkracht en het buiten de oevers treden van rivieren zorgt er jaarlijks voor dat rivierkarpers hun vertrouwde omgeving verlaten voor de overstromingsgebieden. Voor je het weet is dat al het geval maar juist het moment van het verlaten van de rivier is heel bijzonder.

De uiterwaarden op!

Ik heb zelf meermaals mogen aanschouwen dat rivierkarpers zich in groten getale verzamelden voor een stroompje dat op dat moment toegang bood tot reeds ondergelopen land. Zoals ook afgelopen april Opvallend daarbij was dat deze groepjes karpers geruime tijd voor het ‘obstakel’ (dijkje) bleef rondcirkelen voor ze daadwerkelijk het ondiepe stroompje namen om op het buitendijks land terecht te komen. Als schapen voor de spreekwoordelijk dam bleven ze lang om elkaar heen draaien. Nadat de meest dappere vissen als eerste de ‘oversteek’ waagden volgde in korte tijd het grootste deel van de aanwezige groep vissen. Ongetwijfeld zal dit zenuwachtig-ogende gedrag ingegeven zijn door het hoge stressniveau. Pas als dat net laag genoeg is durven de karpers de stap naar het onbekende/onveilige te wagen.

Wanneer ze vervolgens op de overstromingsgebieden zwemmen zie je ze wederom vrij snel samenscholen aan de randen van deze vaak uitgestrekte gebieden. Onder invloed van de toenemende zonkracht, de snel stijgende en veel hogere watertemperatuur ten opzichte van de hoofdstroom (was een week voor deze observaties net boven de 10°C!), de aanwezigheid van soortgenoten, voldoende afzetsubstraat voor eitjes en afwezigheid van andere (roof)vis, lijkt ze snel in de paaimodus te brengen. Eerder verschenen er verschillende berichten en filmpjes  bij de BVK van paaiende karpers op de overstromingsgebieden waar de watertemperatuur voor het uitkomen van de eitjes waarschijnlijk nog niet optimaal was. Blijkbaar zijn andere gunstige aanwezige factoren doorslaggevend voor deze rasopportunisten.

Brasems zouden volgens de boekjes bijvoorbeeld eerder paaien dan karper, maar zijn vaak pas enkele dagen na de karper massaal te vinden op de uiterwaarden. Een opvallend gegeven dat (ook in eerdere publicaties van de BVK genoemd) waarschijnlijk verklaard kan worden doordat karpers meer ‘broedsucces’ hebben op ‘maagdelijke paaigronden’. (Dat er sprake is van natuurlijke aanwas op de grote rivieren lijkt evident. Zelf heb ik al vele kleine jonge schubs zien zwemmen van het type ‘verwilderde schub’. Ook de recente meldingen van kleine spiegels die niet kunnen worden gematcht wijzen in deze richting. Laten we het hopen!)

Een groepje rivierkarpers raakt al in de stemming kort nadat ze de uiterwaarden op zijn gezwommen

Na de eerste paai

Na dit vroege paaifestijn verspreiden de vissen zich vaak (in groepjes) over het (uitgestrekte) buitendijkse gebied en lijken zichtbaar te genieten van het opwarmende water. Wanneer het water vervolgens weer zakt en terugstroomt richting de rivier reageren karpers hier direct op. Op sommige plaatsen spoelen de karpers als gevolg van het dalende waterpeil op de rivier bijna letterlijk terug de hoofdstroom in. Op andere plaatsen waar bijvoorbeeld de uiterwaarden een stuk lager liggen dan de rivieroever en deze worden gevoed door geultjes is dit een ander verhaal. Hier heb ik eens een groepje karpers in een kuiltje voor een obstakel zien liggen die niet meer te passeren was vanwege het snel dalende water. Op datzelfde moment waren er nog karpers te vinden op ondergelopen weilanden honderden meters verderop die geen aanstalten maakten om terug te keren naar de rivier. De drang om er massaal te komen (en te paaien) in het voorjaar lijkt duidelijk sterker dan het tijdig terugkeren naar de rivier. Dat heeft dus als risico om te blijven steken in sloten/vijvers op de uiterwaarden of zelfs op weilanden te stranden. Gelukkig vinden er jaarlijks reddingsacties plaats op drooggevallen/droogvallende uiterwaarden.

Wellicht kunnen belangenverenigingen de krachten bundelen om op deze plekken met de gebiedseigenaren tot een structurele oplossing te komen. Het creëren van een doorgang of aanleggen van een pijp/duiker tussen rivier en uiterwaarden zou een oplossing kunnen zijn!

Vorig jaar was ik met een aantal fantastische vrijwilligers betrokken bij een reddingsactie op een van de uiterwaarden, waar o.a. een kleine 30 karpers gered zijn van (bijna) drooggevallen gebied

Meer hoog waterpieken!

De voorlopig laatste piek was eind mei (+160 cm in 4 dagen tijd!) waarna de waterstand tot op het moment van schrijven (half juni) rond de ‘verhoogde waterstand’ grens bleef schommelen met enkele abrupte stijgingen en dalingen. Opnieuw zag ik een groep vissen op een weiland waar ik ze begin april ook aantrof. Ook nu vertoonden de vissen op de 1^e en 2^e dag nadat ze waren gearriveerd paaigedrag; wat gezien de watertemperatuur een stuk logischer was dan de situatie van begin april. En ook verspreidden de vissen na een korte periode van samenscholen zich weer over het uitgestrekte overstromingsgebied. Wat overigens opvalt bij deze scholen met karper is dat het merendeel bestaat uit schubs van bescheiden formaat van het type ‘verwilderde schub’. Natuurlijk zwemmen er ook betere exemplaren tussen, maar toch lijken de grotere/oudere vissen zich relatief vaak op de hoofdstroom op te houden en minder deel te nemen aan het paaifestijn op de uiterwaarden.

Terugkeer naar de hoofdstroom

Onlangs tijdens een sterke daling van het waterpeil was ik weer getuige van een bijzonder schouwspel. Na een nachtje vissen op de hoofdstroom zag ik dat er karpers samengeschoold lagen op de nabijgelegen uiterwaarden. Op enkele plekken stroomde water met behoorlijk snelheid/kracht richting de hoofdstroom. Van ’s morgens vroeg tot halverwege de middag waren verschillende groepen karpers, vergezeld door brasems en windes, langs de randen van het ondergelopen land aan het ‘patrouilleren’. Het was fascinerend om te zien hoe karpers zich bij de ‘gaten in de verhoging’ continu even lieten meesleuren door het trekkende water om zich vervolgens met een paar explosieve staartslagen weer bij de groep op de uiterwaarden te voegen. Dit gedrag: het verzamelen, treuzelen en vervolgens massaal oversteken heeft duidelijke overeenkomsten met de oversteek van de rivier naar de uiterwaarden in het vroege voorjaar, maar dan in omgekeerde richting. Het ziet er haast uit als spelen, maar meer waarschijnlijk is het een natuurlijke reactie van het bieden van weerstand tegen het zuigende water.

Een andere overeenkomst tussen het de rivier verlaten en anderzijds de rivier weer opzoeken is dat karpers in die toestand vrijwel onvangbaar blijken te zijn. Dit heeft mogelijk ook te maken met een verhoogd stresslevel waardoor ook de meest aantrekkelijk aangeboden (natuurlijke) aassoorten steevast worden geweigerd.

Marcel Dijk

Commentaar

De dronebeelden die Marcel Dijk maakte zijn behoorlijk uniek en zouden niet misstaan in een natuurdocumentaire. Mijn liefde voor karper was altijd al groot, maar moet ik die liefde uitleggen dan sta ik algauw met een mond vol tanden. Eerlijk is eerlijk zo’n man-visfoto is leuk voor ons als aandenken, maar meer ook niet. In deze beelden zie je karpers bezig ‘zoals ze bedoeld zijn’! Marcel legt volgens mij perfect uit wat deze karpers bezielt met hun ogenschijnlijk speelse gedrag. Het is bepaald niet speelsigheid, maar een bloedserieus oerinstinct om de soort in stand te houden. Karpers zijn best schuwe vissen en wagen zich hier op ondergelopen weilanden zonder veel beschutting. Bovendien is het water opvallend helder. Een karper is dan behoorlijk kwetsbaar voor predatie, maar een veel groter gevaar is hier het niet meer terug kunnen keren naar de veiliger hoofdstroom. Toch is dit precies het risicogedrag dat karper zo’n succesvolle soort maakt in natuurlijk rivierlopen! Hier is die kracht die ze tonen puur functioneel! Ze zijn zoals Marcel waarneemt de eerste soort die zich een weg baant naar de braakliggende paaigrond. Dat heeft een groot voordeel voor het rijpen van de eitjes en de opgroei van broed. In plaats van dat 90% of meer van het bevruchte kuit al gelijk verloren gaat aan allerlei andere vissoorten is hier tijd gekocht waardoor eitjes en het broed een betere start krijgen. Aanzienlijk meer kans op opgroei dus al blijft die kans best klein. In principe zou voor optimale kansen uiterwaarden ruim twee jaar onder water moeten staan. Toch is er, zoals Marcel ook al zegt, juist in grote rivieren altijd al natuurlijke aanwas van karper geweest en zien we nu dat als effect van maatregelen om de rivier meer ruimte te geven de laatste tien jaar er meer succesvolle voortplanting is in rivieren.

Verwilderde schubs en zware dikbuiken

Dat het bij die karperaanwas in hoofdzaak gaat om verwilderde schubs is een interessant feit. Je zou verwachten dat door de vele uitzettingen met spiegelkarpers er ook veel jonge wilde spiegels bij zouden komen. Daarvan is zeker een stijging te zien de afgelopen tien jaar, maar dat staat niet in verhouding met de geboren schubjes. Een oorzaak daarvan geeft Marcel ook al impliciet aan. Een onevenredig aantal verwilderde schubs neemt deel aan dit tafereel. Waar zijn dan al die grote spiegels van de rivier die wel degelijk ook in de buurt van deze uiterwaarden worden gemeld?

Deze prachtige spiegel (nog niet gematcht…) ving Marcel Dijk tijdens het paairitueel op de uiterwaarden op de rivier zelf

Het valt mij al heel lang op dat als je alleen in de paaitijd in paaizones observeert en vist is de gemiddelde karper die je waarneemt en vangt een stuk kleiner. Hoe zit dat dan met die grote dikbuiken? Paaien die dan niet af of paaien ze op andere plekken of tijdstippen dan die verwilderde schubs? Mijn indruk is dat grote kweekkarpers vaker genoegen nemen met omstandigheden die verre van ideaal zijn voor paai en opgroei van broed. Mogelijk missen die dikke kweekvissen soms de fysieke capaciteiten en het instinct om obstakels te overwinnen of is er met het doorkweken iets afgestompt van dat oerinstinct? Tegelijk valt ook op dat grote karpers veel minder lang blijven hangen in paaizones. Het is meestal arriveren, paaien, en weer gelijk terug het grote water op. Verwilderde schubs hebben het vaak prima naar hun zin op of in de buurt van paaizones zeker als er voldoende beschutting is en blijven veel langer hangen op uiterwaarden. Grote karpers voelen zich jaarrond beter thuis op de hoofdstroom. Toch doen de ook de grootste karpers soms de uiterwaarden aan en de kans dat ze vervolgens blijven steken bij terugtrekkend water ligt voor de hand als je de observaties van Marcel ziet. Dan is een jaar als dit werkelijk een uitkomst! Alle karpers krijgen bij een nieuwe ronde hoog water een herkansing om alsnog de rivier op te zoeken om daar door te groeien tot de rivierreuzen die we zo graag zien!

 

Joris Weitjens

Spreekt het sportvissen op een van de grootste zoetwatermeren van Europa je aan? Dan is het een goed idee om bijgaande enquête van Sportvisserij Nederland in te vullen! Het kost je hooguit tien minuten en daarmee kan Sportvisserij Nederland beter z’n visie bepalen op de sportvisserij in het gebied. Zeker als karpervissers van open water hebben we belang bij een visie waarin het streven naar een voor karpervissers aantrekkelijke, gevarieerde karperstand wordt meegenomen!

Door een complex van factoren is die karperstand allengs teruggelopen, maar konden we in dit gebied wel al mee profiteren van het uitzetbeleid van de aangrenzende wateren, zoals van de SKP’s van randmeren en de IJssel. Als een ding zeker is, is het wel dat als karpers eenmaal op IJsselmeer/Markermeer/IJmeer tot volle wasdom kunnen komen mits ze zowel door beroepsvissers als door sportvissers goed worden behandeld! Nog los van gewichten is het gewoon een geweldige ervaring om op dit uitgestrekte water een mooie karper te vangen. Zou het niet prachtig zijn als juist hier een volwaardig Spiegelkarperproject van start zou gaan? Als jij daar ook positief in staat kun je dat aangeven in deze enquête en komt zo’n SKP gegarandeerd dichterbij!

Vul direct in: klik hier om naar de enquete sportvisserij te gaan.

In de begintijd van de BVK haalden we, ogenschijnlijk vrij eenvoudig, twaalf Spiegels van de Maand per jaar. Dat werden er langzaam wat minder en nu zitten we pas aan de eerste dit jaar. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de bezetting bij de BVK en tegelijk de uitbreiding van onze activiteiten waarbij de Matching Community ongetwijfeld de grootste tijdvreter is. Maar leuk dat het is en het levert dus wel heel veel prachtige verhalen op die we ook nog eens heel graag opschrijven, maar we kunnen ons bij de BVK niet opdelen…

Wel kunnen we met een gerust hart zeggen dat wat op de plank ligt niet vergaat. Zeker parels niet. Zoals de parel die dit keer centraal staat in misschien wel meteen de Spiegel van het jaar?!

Het verhaal van een eenogige bandiet, dankzij Pascal Philippi wat langer bekend onder de naam: de Piraat. Het verhaal wordt compleet gemaakt door een geweldige match van Peter Bakker. Een match waarmee de voormalige afstandsrecord van de Vluchteling uit (2017-209 km) en van de Tsjech van Haringvliet naar het IJsselmeer zwom (2022-249 km), uit de boeken zijn geschreven. Stel je voor een in 2009 nabij Leeuwarden uitgezet Duitser die met een tussenstop op het IJsselmeer doorzwom naar het Haringvliet!

Voor wie nog twijfelt aan nut en plezier van SKP-uitzettingen, lees het hier. Melden van spiegelkarpers van open water behoeft toch verder geen aanmoediging?

Nog een ander dingetje. Recent kregen wij via via klachten over het functioneren van de Matching Community. Er zou bewust of onbewust informatie over vangsten en stekken gelekt worden naar actieve karpervissers die daar schaamteloos van zouden profiteren door op andermans stekken te gaan zitten. Wij begrijpen dat de term community de associatie kan wekken van matchers die bij elkaar komen om informatie over vangsten en stekken te delen, maar niets is minder waar. Wij delen onze matches hooguit met een paar matchers die in dezelfde (afgeschermde) map werken. Dat zijn in de regel maximaal 5 matchers en gemiddeld zitten er 2 actieve matchers op een map waarin ook matches verschijnen. Daarnaast hebben alle matchers die toegang hebben tot mappen op onze OneDrive de integriteitsverklaring van de Matching Community getekend. Dat betekent dat als jij (of bijvoorbeeld een goede vismaat) bewust profiteert van de extra informatie die je krijgt uit meldingen door bijvoorbeeld na een melding op de plek van melders te gaan zitten, je je direct moet verantwoorden en zonder goede verklaring lig je er dan uit bij ons.

Vaak ligt het niet zo zwart-wit natuurlijk. De klagers mogen zich ondertussen ook wel eerst afvragen of er wel echt een verband is tussen melden bij ons en een eventuele ‘stekkenpezer’. Zeker degenen die zelf wel posts op social media zetten met een duidelijk achtergrond op hun foto’s! Dat is pas vragen om ongenode gasten! Er zijn nu eenmaal genoeg mensen die een avontuurlijke inslag missen en gewoon grote vissen willen vangen al is het boven op een stek van een ander. Wij zijn inmiddels ook steeds voorzichtiger aan het worden en wat ons betreft stuur je ons als melder ook gerust matfoto’s. Voor ons echt net zo goed zolang je maar de gehele flank fotografeert (dus ook de rugschubbenkam).

Een keurige matfoto leidt ook vaak tot een instant match.

Ook in onze uitingen zullen we voortaan eventuele herkenbare achtergronden zoveel mogelijk vermijden. Het is jammer dat het zo moet gaan, maar het is puur uit bescherming van onze meldingen en jullie zelf voorbereide stekken!

Ewout Dokman ving deze prachtige Tsjech uitgezet op de Nederrijn in 2016 onlangs ergens op de IJssel. Uit stekbescherming hebben we in overleg met melder de achtergrond verwijderd.

Selfies en spiegelbeeld

Ik weet niet wie verzonnen heeft dat de selfies gemaakt met je iphone gespiegeld worden opgeslagen! Het is echt waar en je hebt dat dus ook als fotograaf zelf vaak pas door als je goed kijkt. Een petje op je hoofd met gespiegelde tekst bijvoorbeeld of een windmolen aan de verkeerde kant van de foto. Nu kunnen we jullie wel vragen voortaan altijd een petje of shirt met tekst erop te dragen, maar er blijkt dus ook een boiliemerk te zijn dat z’n logo in spiegelbeeld heeft! Het is gekmakend.

Van een melder kregen we vorig jaar een hele serie spiegels van open water. Geen match te maken terwijl er toch zeer herkenbare schubbenpatronen tussen zaten. Tuurlijk wisten we toen al van het gevaar van spiegelbeeld, maar de melder verzekerde ons na een stuk of 5 mismatches: ‘geen spiegelbeeld’ en ook toen we de door ons gevraagde ‘rechterflanken’ spiegelden leverde dat niet gelijk een extra match op. Achteraf was dat laatste dus pech/toeval. Enfin het geluk was dat dezelfde melder afegelopen week van een afgesloten plas een paar EDKO’s meldde. Die verwachtte ik binnen een paar minuten te kunnen matchen, want er was daar maar één mapje met uitzetfoto’s 2020 dat in aanmerking kwam. Niet dus. Had ik last van een aanval van matchblindheid?! (Niet zo gek gezien de overuren die ik maak…) Gelukkig maakte de melder wel van twee kanten foto’s en kon ik dus de rechterflanken spiegelen. Bingo! Allebei. Melder verbijsterd, maar blij, matcher verbijsterd en opgelucht.

Van spiegel rechterflank, naar spiegel linkerflank, naar ontspiegelde linkerflank, naar match!

Uiteindelijk liet de melder me zien waar het fout was gegaan. Ik heb zelf geen smartphone/iPhone, maar het gaat om een instelling die je moet aanpassen anders gaat het dus standaard fout bij selfies!

Kies in de instellingen dus voor omkeren! Dan moet het goedkomen. Ook kun je natuurlijk even snel een matfoto maken! Voor ons net zo goed en zoals we al eerder constateerden, prima in het kader van stekbescherming!

Een petje met ons Matching Community-logo (gaan we aan werken!) opzetten zal ook uitkomst bieden want deze melder is vast niet de laatste…

Joris Weitjens