Klaar voor de keuze?
Het aanbod aan relatief goede kwaliteit kweekkarper is gelukkig best groot, maar als je een zo gevarieerd mogelijk bestand in je water wil en zo weinig mogelijk uitval is het voor SKP’s en andere uitzetprojecten toch elk jaar weer een spannend keuzemoment. We zetten voor het seizoen 2022-2023 de mogelijkheden op een rijtje en dat doen we zoals gebruikelijk met het accent op uitzettingen in open water. Voor die open water-uitzetprojecten wil je, al is het maar om het betaalbaar te houden, vooral veel rendement van je uitzettingen hebben. Dat betekent dat er zoveel mogelijk uitgezette karpers van een uitzetting overblijven en zo oud mogelijk worden.
We hebben verschillende kwekers/leveranciers gevraagd naar hun aanbod, maar uiteraard is het in dit stadium nog lastig te zeggen hoe de oogst van de verschillende kwekers zal uitpakken.
Eisen aan uitzetkarper
Uitval is in de eerste paar jaar na uitzetting normaal. Wij beschouwen inmiddels een uitval van 30% in de eerste paar jaar als gemiddeld. Je kunt die directe uitval op heel veel manieren beperken. Denk aan het voorkomen van onnodige beschadigingen en stress bij uitzetkarpers, maar ook het kiezen voor gezond (deel van het) water waar je de karpers in uitzet, een geschikte omgeving bij de uitzetplek (dekking), en een vitaal uitzettype. Uiteraard lopen wij met onze SKP-monitoring altijd een beetje achter de feiten aan, maar een betere onderbouwing is er niet. (Raadpleeg vooral: Lijst met spiegelkarper-uitzettypen – Belangenvereniging Verantwoord Karperbeheer )
Hoe groot/oud
Er gaan weer meer stemmen op dat we met k3 (driezomerig) uitzetten tekortschieten nu er op veel delen van open water zoveel (grote) meervallen op het toneel verschijnen. Voor je het weet gaat die theorie een eigen leven leiden en kiezen SKP’s massaal voor grote uitzetkarpers. Voor de gelegenheid hebben we enkele relevante SKP-resultaten van de laatste jaren op groot open water bekeken. Het lijkt er inderdaad op dat de grotere k3 of k4 daar een voordeel geven. Zelfs als je de prijs meeweegt. Weet dus dat als in jouw water relatief veel grote snoeken en of meervallen huizen het (ook financieel) waarschijnlijk een voordeel is als die k3’s aan de forse kant zijn (tussen 2 kg en 2.5 kg).
Hoe groot de k3’s dit jaar uitvallen hangt vooral af van het groeiseizoen. Hoe langer en stabieler dat seizoen is hoe beter. Dat ziet er op dit moment goed uit. Mogelijk levert de kweker/leverancier van jouw keuze ook wel k4 van 2 tot 3.5 kg. Daar betaal je per kg vaak al wat meer voor en zeker natuurlijk per stuk. Groter/zwaarder gaan dan 3 kg per stuk heeft geen enkele meerwaarde bij uitzetprogramma’s in open water.
Op dit moment zijn er nog niet veel prijzen bekend maar het mag geen verbazing wekken dat die kg-prijzen gemiddeld wel een paar euro hoger liggen dan vorig jaar. Uiteraard houden we jullie daarvan ook op de hoogte op onze website.
Gezondheidsverklaring
Het is met het opspelen van allerlei karperziektes een goede gewoonte om bij de desbetreffende leverancier te vragen naar een gezondheidsverklaring voor de geleverde karpers. Zo’n verklaring geeft geen garantie op een uitzetting zonder problemen, maar het is goed om leveranciers van karpers extra scherp te houden op de gezondheid van de geleverde karpers.
Aanbod edelschubs
Een steeds belangrijker criterium om voor een bepaalde kwekers/leverancier te kiezen is het aanbod aan edelschubs. Ook die nemen we mee in onderstaande beschouwing.
Special Carp
Als je de monitoringsresultaten van de verschillende kweekproducten door de jaren heen beschouwt dan is duidelijk dat de Special Carp van EDKO-vis(nog geen lichting uitgezonderd) hoge ogen gooit qua overleving. Zelfs op open water zien we soms een tmp van boven de 70% waar we in het algemeen met 40% al heel tevreden zijn.
Uiteraard varieert Edwin van Egmond jaarlijks met ouderdieren maar de bloedlijn gaat terug op Valkenswaarders van 20 jaar geleden en Hongaars (Szarvas) uit dezelfde periode. Qua groei zit de lichting 2016 na 5 groeiseizoenen gemiddeld op 13.5 kg met uitschieters tot 20 kg-plus.
De edelschubs van EDKO-vis hebben waarschijnlijk geen of weinig Valkenswaardbloed en vooral Hongaars bloed. EDKO-vis teelt vooral met de mooi/hoog gebouwde edelschubs met een oneffenheid in het schubbenpatroon. Dat maakt ze erg geschikt voor SKP’s.
Tsjechen via Corten
De geselecteerde Tsjechen van Corten laten door de jaren heen een vrij variabel beeld zien. Beschubbing varieert per jaar, maar ook binnen elke lichting zijn vaak flinke verschillen. De verhouding hoog/laag gebouwde vissen verschilt per lichting. Op open water-SKP’s zien we tmp’s van de Tsjechen tot circa 50% wat je kunt vertalen naar een prima overleving. Door schade en stress, opgelopen bij selectie, opslag en vervoer, is de uitval soms groter. Afgelopen maanden heeft Corten flink geïnvesteerd om die schade door schuren en springen van karpers in de stockagebakken te minimaliseren. Het beton is verdwenen onder een zachte zwarte afdeklaag.
Veel SKP’s bestellen bij Corten de geselecteerde Tsjechen, maar je kunt ook voor een deel ongeselecteerde kiezen. Die zijn een stuk goedkoper en zijn in het algemeen ook nog prima te matchen!
Qua groei zitten de Tsjechen na 5 groeiseizoenen gemiddeld op 13 kg met uitschieters tot over de 18 kg.
De Tsjechische edelschubs van Corten zijn in de regel vrij slank gebouwd, licht (zilverachtig) van kleur en relatief weinig onregelmatigheden in het schubbenpatroon. Ze groeien wel mooi uit weten we inmiddels van enkele SKP’s die ze de laatste jaren gelukkig wel op de plank leggen.
Viskwekerij Vandeput
Sinds 2017 levert Vandeput elk jaar z’n eigen kweek mooi beschubde spiegels met Valkenswaardbloed. Bij de natuurlijke kweek in vijvers zijn veel verschillende ouderdieren betrokken. Dat geeft veel variatie en soms ook een prachtige (bronzen) kleur! Vaak beschikken de spiegelkarpers over heel veel schubben op een rij op de zijlijn, en vaak met enkele schubben eronder of erboven, maar je ziet ook prachtige warrige patronen. Deze zijn veel uitgezet in Benedenrivieren en Maas. Groei en tmp zijn bij de meeste SKP’s gemiddeld. Vandeput leverde in 2020 en 2021 ook k4 eigen kweek spiegels.
De eigen edelschubs van Vandeput zijn van een goede kwaliteit. Rond 2015 heeft Vandeput daar exemplaren van de bloedlijn van de OVB-schubs in gemengd. Veelal robuuste edelschubs met ronde staartlobben.
Bij Vandeput kun je ook consumptiespiegels en consumptie-edelschubs bestellen. De herkomst is dan onduidelijk, ook wel import, en de eigenschappen kunnen uiteraard verschillen maar wel voor een redelijke prijs.
Van Leeuwen Vijvervissen
Dit is een nieuwe kweker en leverancier van karper. Hij kan vanaf 2024, mits het goed gaat met de opgroei in Duitsland, voldoende k3 van een eigen mooi beschubde bloedlijn leveren aan SKP’s. Dit jaar kan hij wel al Duitse spiegels en edelschubs leveren van de kweker uit de omgeving van Dresden, zoals Van Mechelen/Valkenswaard dat op hetzelfde adres deed tussen 2000 en 2015. Destijds een betrouwbaar product met een relatief hoog tmp (overleving) en in goede omstandigheden vrij gemakkelijk uitgroeiend tot 20 kg plus. Zelden echt hoog gebouwd of buikig, maar eerder strak gebouwd. De edelschubs van het Dresdentype die rond 2010 aan SKP’s zijn geleverd doen het relatief goed, qua groei eveneens aan de bovenkant van het spectrum en individueel redelijk herkenbaar.
Overige kwekers/leveranciers
Er zijn genoeg kwekers en leveranciers te vinden in het buitenland en mocht je daar goede connecties hebben en vervoer kunnen regelen dan kun je met zo’n buitenlandse kweker in zee gaan. Vergewis je er op z’n minst wel van dat het gaat om een erkende kweker en vraag om een gezondheidsverklaring. Ook dat geeft geen garantie. Bij de BVK houden we wel in het oog hoe leveringen van voor ons onbekende kwekers het doen in open water. Maar dat duurt dus wel een poos voor wij zo’n kweekproduct/kweker kunnen beoordelen.
Ben je geïnteresseerd in het Brennen-type dan kun je terecht bij karperleverancier Carpfarm. Dit type is (ook) op open water veel uitgezet en laat een variabel beeld zien qua overleving en groei. Ook de bouw en kleur verschillen nogal. De beschubbing is weer minder bijzonder. Karper wordt niet opgeslagen en komt dus in de regel weinig beschadigd op de uitzetlocatie.
De producten van Bijnens (Aquafarm) Zonhoven en Peschkes (Monchengladbach) zijn ook veel uitgzet door SKP’s in open water in België en Nederland. Beide kwekers/leveranciers maken (vooral) gebruik van import van consumptiekarpers in de regel van grote kwekers in Oost-Europa. Dat is ook de reden dat ze relatief goedkoop zijn. Zowel Peschkes als Bijnens hebben in het verleden prachtige lichtingen geleverd, zelfs ook lichtingen waar mooi beschubde spiegels (Bijnens) tussen zaten, maar zekerheid over welk type en de kwaliteit heb je hier niet. Hetzelfde geldt voor de edelschubs. Door de bank genomen zijn dat mooi, hoog gebouwde, edelschubs, maar er zijn ook jaren geweest dat met name Peschkes laag gebouwde ‘verwilderde types’ leverde door. De conditie van de geleverde (door vervoers- en opslagschade) is lang niet altijd in orde.
Zoals in de karperwereld genoegzaam bekend is Peschkes in opspraak geraakt vanwege het opkopen van karpers afkomstig van open water waar ook SKP’s uitzetten. Peschkes heeft laten weten dit uit onwetendheid te hebben gedaan en er bij deze leverancier geen enkel voornemen is dit nog eens te doen.
Wij adviseren dat als je als SKP overweegt bij een van deze kwekers/leveranciers te bestellen je je door de leveranciers goed laat informeren over de herkomst van de geleverde karpers.
Door omstandigheden kan Aquality komend uitzetseizoen geen uitzetkarper leveren. Wij hopen dat Aquality volgend jaar weer van de partij is!
Voorjaarssterfte
We beleven een voor de gezondheid van karpers uitermate ongelukkig jaar. Een winter met wisselende en relatief hoge watertemperaturen waardoor de karper niet in winterrust is gegaan en een voorjaar, waarbij de watertemperatuur lang onder de 15 graden is gebleven. Van herstel is dus nog nauwelijks sprake geweest. Dat merk je goed. De uitval onder karper is op veel wateren ver boven gemiddeld.

Elk jaar in april heeft een deel van de karpers onvoldoende weerstand om te overleven
Zachte winter en koud voorjaar
De situatie is heel goed vergelijkbaar met 2013 toen we ook tot eind mei moesten wachten op klimmende watertemperaturen (boven de 15 graden). Ook toen veel ‘oversterfte’ van karper in onze klimaatzone. Hoewel we de balans nog moeten opmaken en we als BVK vooral moeten afgaan op berichten in de media, is de omvang van de voorjaarssterfte nu groter dan bijvoorbeeld in 2013. Dat verbaast ons niet als je weet dat het grootste deel van die sterftes zich afspeelt in dichtbezette wateren. Speciaal ingerichte hengelvijvers bestonden aanvankelijk vooral in België en de zuidelijke provincies van Nederland, maar zijn thans ook populair (gemaakt) in Groningen en Drenthe. Uit vrees voor aalscholvervraat wordt daar tegenwoordig massaal karper voor gebruikt. Het is geen hogere ‘karperbeheerkunde’ om te weten dat waar een overbezetting aan karper is, er eerder problemen ontstaan. Karpers krijgen het daar in bijna elk voorjaar voor de kiezen, of ze nu worden bijgevoerd of niet.
CEV-virus
In het verleden was het het SVC (Spring Viraemia of Carp) dat in het voorjaar de meeste slachtoffers maakte. Tegenwoordig zien we steeds vaker het CEV-virus, dat de dodelijke slaapziekte veroorzaakt, opduiken. In wateren met een dichte bezetting aan karper kan dat tot massale sterfte leiden. Dat hoeven niet per se uitzetwateren te zijn. Ook in ondiepe polders (minder dan 1 meter diep) met semi-natuurlijke bestanden, waar de karperstand hoge dichtheden kan bereiken, slaat dit CEV-virus regelmatig toe. Zoals afgelopen maand in twee verschillende polders bij Amsterdam bleek. Hoe het virus daar terecht is gekomen is de vraag. Meest aannemelijk is dat overbodige (besmette) vissen vanuit vijvers daar zijn uitgezet. Het is werkelijk ongelooflijk hoe vaak dat tegenwoordig gebeurt. Niet alleen vissen, ook schildpadden, konijnen enz. worden ‘in de natuur’ gedumpt. Het lijkt een onuitroeibare gewoonte te worden zolang er geen alternatieven voorhanden zijn. Wellicht goed ook voor Sportvisserij Nederland en de BVK om mensen voor te lichten over de gevaren van dat dumpen van overbodig geworden vissen en andere huisdieren.

Trieste aanblik van een door slaapziekte getroffen verwilderd karperbestand
Sterfte onder uitzetkarpers
Ook onder pas uitgezette karpers is er deze uitzetperiode meer uitval dan normaal. Uit ervaring en berekeningen weten wij dat de uitval in het eerste jaar na uitzetting normaal al tot zo’n 30% oploopt. Dat lijkt bij de 2020–lichting vooralsnog een stuk hoger te liggen. Naast genoemde ongunstige weersomstandigheden speelt ongetwijfeld mee dat door de coronamaatregelen veel uitzettingen zijn verschoven naar het vroege voorjaar. Uitzetkarpers komen in maart/april best vaak in vrij slechte conditie aan bij het water. De watertemperaturen zijn dan te hoog om in rust te gaan en te laag om op krachten te komen en bijvoorbeeld de wonden die zijn ontstaan door afvissen en vervoer te laten herstellen. Daarvoor moet immers het metabolisme van de karper goed op gang komen en dient er voldoende natuurlijk voedsel te zijn. Dat is er nog niet en zelfs eind mei vechten sommige uitzetters nog om in leven te blijven!
De zon is inmiddels doorgebroken, de watertemperaturen stijgen en het aanbod van natuurlijk voedsel komt eindelijk op gang. Het zal genoeg moeten zijn om de voorjaarssterfte in het gros van de wateren te stoppen.

Pas uitgezette karper. Zou deze het nog net redden?
Deze voorjaarssterfte leert ons vooral (weer) dat verantwoord karperbeheer soms vraagt om beheersing. We willen als hengelsport zo graag sportvissers bedienen met het gemakkelijk(er) vangen van een karper, maar uitzetten zou geen vanzelfsprekendheid moeten zijn. Denk er van tevoren goed over na en zet bij twijfel over de effecten liever niet of desnoods heel weinig uit!
Joris Weitjens
Spiegel van de maand – Snoek versus karper
We hadden ons thema van het jaar ‘overleving van uitgezette karpers’ nog niet bekend gemaakt of we kwamen een treffend filmpje tegen op internet. Een snoek in gevecht met een spiegelkarper.
Naast de vraag hoe dat zal aflopen gaan we in op de term ‘snoekenvoer’. Kun je karperuitzettingen überhaupt wel zo bestempelen als je het skelet en de leefwijze van grote snoeken beschouwt? En wat is een veilig formaat van uitzetkarpers?
ALV en open meeting 2019
Op zaterdag 26 januari 2019 is er weer onze BVK-dag. Traditiegetrouw in ‘het Wapen van Diemen’.
In de ochtend houden we onze algemene ledenvergadering. De agenda is niet anders dan andere jaren. Jaar- en kasverslag en rondvraag als belangrijkste items. We starten om 10h30 en ronden tussen 11h30 en 12h af met enkele broodjes, koffie en thee.
Om 12h30 begint het open gedeelte, toegankelijk voor iedereen (dus ook niet-leden). Dit jaar hebben we een, al zeggen we het zelf, unieke ‘affiche’ weten samen te stellen.
Lezing karperziektes: Olga Haenen
Sterfte (kort) na een uitzetting is de schrik voor elke karperbeheerder. Waar is het mis gegaan? Wie of wat is de schuldige? Heb ik zieke vissen uitgezet of klopt er iets niet aan mijn water? De schuld wordt vaak gelegd bij kweker of leverancier, maar of dat terecht is, blijft vaak in het midden hangen. Wij als BVK zien vooral de complexiteit van fatale karperziektes. Hoe kunnen bijvoorbeeld met virussen of bacteriën besmette karpers in het ene water massale sterfte veroorzaken en in het ernaast gelegen water geen enkele schade aanrichten?
Genoeg vrijblijvende theorieën, interpretaties, en praatjes rond karperziektes! De BVK is al een tijdje op zoek naar wetenschappelijk onderbouwde antwoorden op de vele vragen. Dan kom je onherroepelijk uit bij professor dr. Ir. Olga Haenen, kenner van visziektes en alom gewaardeerd. In het door haarzelf in de jaren tachtig opgezette laboratorium in Lelystad zijn vele duizenden zieke karpers onderzocht. We zijn er best trots op dat we het voor elkaar hebben gekregen dat Olga Haenen deze middag een uur voor ons wil uittrekken om te praten over dit even interessante als belangrijke onderwerp: karperziektes.
Wil je eindelijk eens écht weten hoe de vork in de steel zit wat betreft (fatale) karperziektes en hoe ze te voorkomen? Zorg dat je deze unieke kans niet mist! De toegang is gratis.
Presentatie de Special-Carp bloedlijn: Edwin van Egmond
Na een korte pauze is het woord aan Edwin van Egmond van karperkwekerij EDKO-vis. De BVK is blij met kwekers die de tijd en het vakmanschap hebben om een eigen (sterke) karperbloedlijn te ontwikkelen. Gemakkelijk is dat niet. EDKO-vis verkoopt al voor het vierde jaar op rij zogeheten Special-Carp aan SKP’s in binnen en –buitenland. Hoe doet hij dat?
Edwin van Egmond brengt een schets van de werkwijze in zijn bedrijf in Rijpwetering en geeft een indruk van wat we komend jaar (jaren) kunnen verwachten van EDKO-vis. Edwin van Egmond staat open voor suggesties voor de toekomstige mogelijkheden van zijn bedrijf. Met voldoende deskundigheid in de zaal is dat een goede gelegenheid om onze/jouw gedachten over de ideale uitzetkarper te delen met iemand die direct invloed heeft.
We gaan het beleven op 26 januari 2019!
Provinciale Visserijcommissie en BVK redden karpers van een verschrikkelijke dood
De langdurige droogte en hitte bezorgen ons momenteel een boel gezweet, veel gemopper en vaak slapeloze nachten maar voor bepaalde wateren en hun gevinde bewoners kan deze droogte fataal aflopen. Een goed voorbeeld daarvan is de kasteelvijver in het park ’t Blauwhuis te Izegem. Het waterpeil bereikte een dramatisch laag peil.
Attente inwoners van stad Izegem merkten de naar lucht happende karpers op en verwittigden direct de burgemeester. Donderdagmiddag besloot de burgemeester groen licht te geven en de karpers zo snel mogelijk te redden en naar het dichtstbijzijnde kanaal te verplaatsen.
Dit werkje bleek geen sinecure want door de immense blubberlaag zakte je op bepaalde plekken tot bijna aan het middel in het zwarte goedje. Bovendien was de vluchtreflex van de vissen nog heel sterk aanwezig en lieten ze zich niet zomaar uit het water scheppen. Met vereende krachten en heel wat liters zweet in het waadpak konden we die namiddag 42 schubkarpers van anderhalve tot 3kg redden en overbrengen naar het kanaal. Hun slanke bouw hebben ze ‘te danken’ aan voedselschaarste, niet aan de genen van de verwilderde karper. De plaatselijke brandweer pompte die avond 350 000 liter kanaalwater in de vijver om de overgebleven vissen wat ‘ademruimte’ te geven.
In september staat een stedelijke vergadering gepland waarbij het baggeren van de vijver op de agenda staat. Door de slibruiming zou er meer diepte gecreëerd worden en zouden de vissen minder snel in de problemen geraken. Hengelrecreatie is momenteel niet toegelaten op de parkvijver maar zou uiteraard door de plaatselijke hengelaars na de baggerwerken met grote dankbaarheid worden onthaald. Ook het vochtpeil van de vrijwilligers werd nadien door een dankbare burgemeester terug op peil gebracht 😉
Ken je een ondiep water in de buurt? Ga dan bij aanhoudende droogte met regelmaat eens de situatie bekijken.
Maiko Busschaert