Verslag ALV

De algemene ledenvergadering van 2023 waarin is teruggekeken op 2022 en waarin de plannen voor 2023 zijn toegelicht werd bezocht door zo’n 20 leden uit Friesland, uit België en uit een flink aantal regio’s daartussenin. Rond 10.30 uur opende voorzitter Joris Weitjens de vergadering.

Een belangrijk agendapunt was de actie rond intentieverklaringen waarmee diverse betrokkenen bij de handel in levende karper aan konden geven geen karpers van open water te zullen verhandelen. Hoewel veel partijen hebben getekend is de actie nog niet afgelopen. Zo zal de BVK nog op bezoek gaan bij Sportvisserij Nederland (SVN) om ook hen bij onze missie te betrekken. Die missie is primair het beëindigen van de handel in door SKP’s uitgezette spiegelkarpers. Door SKP-monitoring blijkt dat we vrij goed een vinger aan de pols kunnen houden of alle partijen zich er ook aan houden! De indruk is dat na een periode waarin veel beroepsvissers van open water toch maar die spiegelkarpers terugzetten om geen gedoe te krijgen, de laatste 5 jaar er toch weer meer karpers worden aangeboden door beroepsvissers. De BVK beraadt zich nog over verdere actie rondom het meenemen van (spiegel)karpers door beroepsvissers.

De Matching Community (MC) draait als een tierelier, met als bonus een paar erg goede nieuwe matchers voor een paar hoofdpijndossiers, waaronder het mega-archief van SKP Friesland. Om de integriteit van de MC te bewaken wordt continue gekeken of matchers nog wel actief zijn. Van niet actieve matchers wordt de toegang tot de OneDrive met plankfoto’s en match-archieven bevroren.

Binnen het bestuur zijn wat wijzigingen. Cornelis Ouwehand treedt af als penningmeester en zijn taken worden overgenomen door Gerard Hartmans, Filip Matthys treedt af als secretaris en zijn rol gaat worden overgenomen door Ate Loonstra. Verder is gestemd over verlenging van de bestuurspositie van Robert-Paul Naeff en toetreden tot het bestuur door Jeroen Verschaeve. De leden stemden unaniem in met de voorgestelde rolverdelingen.

Tijdens de rondvraag ontstond een discussie over waarom niet meer info wordt gedeeld door SKPs en/of BVK over wat waar rondzwemt. Melders haken af omdat ze te weinig terugkrijgen voor hun meldingen, zo werd gesteld. Diverse invalshoeken zijn besproken, zo willen sommige melders precies weten wat waar rondzwemt maar houden anderen het vissen liever mysterieus. Joris maakt namens de BVK op dit moment al jaarrapportages van SKP-monitoring voor alle open water SKP’s in diverse regio’s (MidWest, ZuidWest, Friesland). Deze rapportages mogen verspreid worden door de visrechthebbende federaties en daaraan verbonden hsv’s. Er kan gekeken worden of deze rapportages wat meer en eerder publiekelijk beschikbaar kunnen worden gemaakt. Ook kunnen SKPs zelf meer doen aan data delen/jaarverslagen maken van hun specifieke project voor hun melders of voor een groter publiek. Algehele mening was dat we niet zomaar alle informatie publiek moeten maken om melders en hun stekken/wateren te beschermen. Binnen de Matching Community zijn er bovendien richtlijnen voor de terugkoppeling na een match.

Prijsuitreiking ITMW

Meteen na de pauze was de prijsuitreiking aan de winnaars van het internationale terugmeldweekend (ITMW). De aanwezige prijswinnaars werden in het zonnetje gezet door Joris Weitjens en kregen prijzen uitgereikt die beschikbaar waren gesteld door Boezem Baits. Diegenen die niet aanwezig konden zijn en zich wel hadden afgemeld hebben hun prijs inmiddels thuisbezorgd gekregen. De winnaar van de BVK-wisseltrofee Niels de Jong krijgt de trofee op 18 februari tijdens de karperavond van de AHV in Amstelveen.

Verslag Open bijeenkomst – Toekomst uitzetbeleid op open water

Het open deel van de bijeenkomst had dit keer als thema “de toekomst van het uitzetbeleid op open water”. Wijtze Tjoelker was gevraagd als gastspreker om de discussie in te leiden met een presentatie over zijn ervaringen met en visie op het uitzetten op open water.

Al in 1999 werden in Friesland de eerste contacten gelegd om toestemming te krijgen voor uitzettingen op het open water. Het doel van deze uitzettingen was met name het behoeden van de spiegelkarper voor uitsterven en het zorgen voor meer diversiteit. Daarnaast maakten de uitzettingen monitoring mogelijk en konden inzichten uiteindelijk gebruikt worden voor een hernieuwd duurzaam beleid. In 2005 werden de eerste uitzettingen gedaan. In 2013 werd toestemming gekregen voor jaarlijkse uitzettingen tot en met 2025. Belangrijke boodschap van Wijtze was dat we hebben geleerd hoe we waterbeheerders kunnen overtuigen en als gevolg daarvan er steeds meer uitgezet kan worden en ook wordt. Als gevolg van dit succes verandert het wensenpakket. Waar het doel was om een op de drie à een op de vier karpers een spiegelkarper te laten zijn worden op sommige plaatsen nu in verhouding veel meer spiegelkarpers gevangen. Tot verhoudingen van 1 op 2 toe. Gedeeltelijk valt dit te verklaren doordat schubkarpers vaak in het wild geboren zijn en daardoor schuwer en minder genegen onze boilies te eten. Maar de roep om ook (edel)schubkarpers uit te zetten klinkt steeds vaker. Wijtze benadrukt dat hier vaak geen goede onderbouwing voor is. Geruisloos is het teruggeven van de plaats voor spiegelkarpers vervangen door zoveel mogelijk uitzetten, zolang het maar binnen de normen van de waterschappen blijft.

Wat je momenteel verder ziet, en dit is een goede ontwikkeling, is dat door aanleg van natuurlijke oevers en overstroomgebieden ook de karper zich succesvoller voortplant. In de vangsten ziet hij steeds vaker ook kleinere schubkarpers, met name als hij vist met partikels. De vraag is daarom of we niet terughoudender moeten zijn met uitzetten nu het oorspronkelijke doel behaald lijkt en ook de natuurlijk aanwas op gang lijkt te komen door dit soort mooie ecologische ontwikkelingen.

Wijtze blijft benadrukken dat we aan tafel moeten blijven zitten met waterbeheerders en terrein-beheerorganisaties (TBO’s) zoals natuurmonumenten of in Friesland het Fryske Gea. Ons uitzetsucces heeft een keerzijde. Ondertussen zijn er in Nederland 44 SKP’s actief. Op steeds meer wateren zwemmen steeds meer spiegelkarpers. Door onze verzoeken om uit te mogen zetten leren de waterbeheerders en TBO’s ook, en gaan ze steeds meer vragen stellen. Met deelname in visstandbeheercommissies (VBC’s) en een jaarlijks visplan en een goede voorbereiding kunnen we een (behoudend) uitzetbeleid blijven verkopen. Wat we niet moeten doen is onze eigen ruiten ingooien door bijvoorbeeld illegale uitzettingen. Niet alleen kunnen deze resulteren in veel sterfte, ook van de originele populatie, maar ook beschadigt dit de relatie met andere instanties. En we moeten in de gaten blijven houden dat we onze doelstelling van 1 op de drie karpers een spiegelkarper niet voorbijrennen. Soms is een pas op de plaats gewenst.

Wijtze Tjoelker pleit tenslotte voor het vastleggen van een ‘visie op een nieuw en duurzaam karper uitzetbeleid’ met daarin aandacht voor een aantal onderwerpen waaronder:

• hernieuwde doelstellingen voor uitzetten,
• randvoorwaarden waaraan moet worden voldaan,
• de plaats van de SKPs daarin,
• monitoring
• aandacht voor de kader richtlijn water (KRW) waaraan Nederland moet voldoen,
• een meer ecologische benadering

Joris Weitjens presenteert vervolgens een lezing over de Richtlijnen voor Uitzetten van Karper (RUK). Tijdens zijn presentatie vertelt Joris over hoeveel je mag uitzetten, waar je aan moet voldoen, wie mag uitzetten, en hij geeft enkele voorbeelden van rekenmethodes. Joris schetst de twee kanten van RUK. In geval van gebruikswateren (vaarten, kanalen enzovoorts) kunnen federaties vaak goed uit de voeten met de richtlijnen en is er veelal toestemming gekregen om uit te zetten, vaak tot 30 kg per ha, wat in de praktijk vaak heel veel is en waarbij geen rekening wordt gehouden met de bestaande karperpopulatie. Aan de andere kant heb je grote gesloten watersystemen waar geen toestemming voor te krijgen is van de waterbeheerder.

Zeker met het oog op de doelstelling waaraan Nederland moet voldoen, om uiterlijk in 2027 een goede waterkwaliteit (KRW) te hebben of minimaal alle maatregelen te hebben genomen om dat schone water mogelijk te maken, worden waterschappen een obstakel. Het is vrijwel onmogelijk te bewijzen dat uitzetten van karpers geen negatief effect zal hebben. Gelukkig zijn er wel voorbeelden van wateren waar de waterkwaliteit er ondanks regelmatige flinke uitzettingen op vooruit is gegaan.

Als risico van weigeren van uitzettingen ziet Joris dat karpervissers een nee niet meer accepteren en dan maar clandestien gaan uitzetten. Joris stelt overigens anders dan Wijtze dat wat hem betreft onverantwoord, ongefotografeerd uitzetten, al heb je toestemming, soms schadelijker is dan zonder toestemming verantwoord, gefotografeerd en kleinschalig uitzetten. Werkelijk het domste wat je kunt doen is dubbel uitzetten! Helaas gebeurt het steeds vaker dat karpervissers in wateren waar al een mooi uitzetprogramma van een hsv of federatie loopt, alsnog op eigen houtje karpers kopen bij een kweker en uitzetten. Daarmee gooien we als karpervissers onze eigen glazen in.

Joris benadrukt dat de trend van karper in open water al sinds circa 2000 negatief is en uitzettingen zullen daarom nodig/noodzakelijk blijven willen karpervissers op de grote open wateren nog terecht kunnen.

Net als Wijtze ziet hij een belangrijke rol voor de BVK weggelegd. Voorlichting, ook aan federaties die tegenwoordig bijna alle karperuitzettingen initiëren en uitvoeren, over de ecologie van karpers is essentieel. Niet automatisch op de uitzetknop drukken en een uitzetprogramma klakkeloos volgen, maar tussentijds evalueren en waar nodig op de rem gaan staan, is wezenlijk voor verantwoord karperbeheer. Met SKP-monitoring hebben we een prachtig middel in handen!

Natuurlijke aanwas

Joris legt uit dat voor aanwas van jonge karper (net zo goed als alle andere vis) geldt dat hoe beter de waterkwaliteit wordt, hoe belangrijker de inrichting van een water is. Het gaat altijd mis bij onvoldoende schuilmogelijkheden voor jonge vis! Dan hebben predatoren als snoek, meervallen, aalscholvers enz. vrij spel. De positieve effecten van de aanleg van natuuroevers en overstroomgebieden in open wateren is hier en daar tastbaar. Joris laat een voorbeeld zien van een geschikte vooroever in het IJmeer bij Amsterdam. Door deze aanpassing aan de inrichting wemelt het hier van de jonge karpertjes die ook succesvol kunnen opgroeien.

Joris ziet een constructieve houding tegenover water- en natuurbeheerders als sleutel voor duurzaam karperbeheer. Wellicht kunnen we ook nadenken over ruilmiddelen die karperuitzettingen mogelijk maken. Denk bijvoorbeeld aan meewerken aan verbeterprojecten in verkarperde polders en vormen van actief biologisch beheer om een betere waterkwaliteit en gevarieerde visstand te bewerkstelligen.

Net als Wijtze pleit Joris voor een behoudend uitzetbeleid met pas op de plaats bij uitzetprogramma’s voor langer lopende SKP’s, zeker bij groeistagnatie en overschrijding van de norm ‘1 op 3 een uitzetter’. Voor grote open wateren met weinig natuurlijke aanwas is het wellicht heel verstandig genoegen te nemen met minder dan 30 kg per hectare aan karper die nu door RUK als een soort ondergrens wordt gezien, bijvoorbeeld 20, of misschien nog minder als einddoel. Het is voorlopig nog heel belangrijk om te mogen blijven uitzetten ook al is het maar mondjesmaat.

Joris ziet als ultiem doel op korte termijn een SKP-IJsselmeer/Markermeer, een plan dat al wat langer leeft bij de BVK en inmiddels bij Sportvisserij Nederland ter tafel ligt. Mochten we dat voor elkaar krijgen dan is extra duidelijk dat we tegelijk moeten blijven ageren tegen vernietiging van ons uitzetkapitaal door beroepsvissers!

Na de lezingen werd met de zaal besproken hoe het karperuitzetbeleid in eigen regio is geregeld, hoe de karperstand zicht ontwikkelt en hoe dat eventueel beter kan.

Wat ons betreft een nuttige en geslaagde meeting!

Ate Loonstra