September 2021: Klavertje

Vanaf 2000 werden er als gevolg van tegenvallende oogst van Valkenswaardspiegels in Nederland in toenemende mate kale spiegels uitgezet. Het hele principe van SKP-monitoring dreigde daarmee in elkaar te storten. Dat wij goed beschubde spiegels konden matchen wekte al verbazing, maar dat wij ook al die kale spiegels uit elkaar konden houden vonden wij als matchers zelf ook niet al te geloofwaardig. Inmiddels weten we wel beter al is en blijft het verre van ideaal om veel kale spiegels in je uitzetbestand te hebben. Het scheelt meteen wel enorm als zo’n kale toevallig toch één schubje heeft. Zoals deze spiegel van de maand: Klavertje. Maar die heeft dat klavertje op z’n linkerflank dan ook niet toevallig.

Selecteren

Ik kan me de uitzetting van 2004 voor het boezemwater nog goed herinneren. Het was de tweede levering dat jaar omdat eerder niet genoeg Valkenswaarders geleverd konden worden. Van Mechelen van Valkenswaard vroeg ons of we nog interesse hadden in (kale) Duitsers. Hoewel we niet heel enthousiast waren kon het voor de afgesloten plassen waar we toen nog niet gemonitord uitzetten, geen kwaad. Voor de onderhoudsuitzetting in het boezemwater (onze passie) hadden we bedacht om ter plekke (aan de Sloterplas) te selecteren op beschubbing. ‘We’ zijn René Moolhuizen, Theo Mittendorff en ik. Het klinkt nu misschien wat raar maar er was destijds in Amsterdam weinig animo voor karperuitzettingen en we bikkelden rustig een heel weekend lang om zoveel mogelijk te fotograferen en te verspreiden over geschikte AHV-wateren. Het kleinste schubje op de flank kon bij ons op enthousiasme rekenen: ‘afdeling boezem’! Moest het natuurlijk wel om de linkerflank gaan… Dat is nog verrekte lastig in de hitte van het selecteren kan ik je vertellen.  Zo is dus Klavertje terecht gekomen in de teil met 42 boezemvissen bestemd  voor de Amstel bij Amsterdam.

Zoveel jaar na uitzetting is goed te zien hoe deze vissen zich hebben verspreid over de boezem. Elke vis met een eigen identiteit en een net ander gedragspatroon. Maar eigenlijk zelden saai en voorspelbaar. Zo ook Klavertje. De eerste melding kwam tijdens het eerste SKP-terugmeldweekend in 2008. In een klein riviertje circa 10 km van het uitzetpunt.

Band

In het diepe najaar van 2013 ving ik Klavertje op De Diemen tussen de Amstel en het ARK. Al voor het scheppen zag ik dat markante drieschubje en verheugde ik me al op het matchen! Ik had ‘m snel te pakken maar Klavertje zat nog niet in m’n actieve (werk)geheugen. Veel vissen blijven hangen in het stadium van een lichtje dat ergens gaat branden. Dat scheelt al enorm in matchtijd, maar de cadeautjes zijn de spiegelkarpers die zich zo goed als definitief vast hebben gezet in je geheugen. Bij sommige vissen gaat dat sneller dan bij anderen. Bij Klavertje was dat in 2015 het geval toen we twee keer achter elkaar twee meldingen kregen.

Dapperheid

Op zo’n moment denk je dat het gedragspatroon duidelijk is. Het leefgebied is een kilometer of zes waarin de vis op en neer pendelt. Aan de oostkant begrensd door de druk bevaren klotsbak het Amsterdam-Rijnkanaal. Het klinkt misschien een beetje gek, maar ondanks het feit dat daar voor karpers genoeg valt te foerageren is het zeker geen vanzelfsprekendheid om het ARK op, laat staan over te zwemmen. Het lijkt erop dat veel karpers terugdeinzen. Hetzelfde fenomeen zie je bij gezenderde karpers in de buurt van nauwe doorgangen bij bijvoorbeeld sluizen. Je ziet dan keer op keer nieuwe signalen van dezelfde vissen voor het obstakel en zelden een signaal aan de andere kant! Veel karpers blijven in die ‘drempelvrees’ hangen, maar ik heb wel sterk de indruk dat oudere karpers minder vreesachtig zijn om bijvoorbeeld het ARK op te zwemmen, waarbij sommigen het kanaal zelfs als hun leefgebied gaan gebruiken. Ook Klavertje waagde uiteindelijk de sprong getuige de melding in april 2018 van het ARK zelf en wel aan de oostzijde. Opvallend was ook dat de vis zoveel langer en zwaarder was geworden!

Wat we vaak zien is dat als zo’n vis eenmaal de schroom heeft afgeworpen en op nieuw terrein terechtkomt het een zwerver wordt in een veel groter leefgebied. Dat maakt zo’n vis wel gelijk veel minder voorspelbaar! In 2019 dook Klavertje op in de Vecht ten oosten van het ARK, maar in september 2019 was-ie toch weer terug in z’n oude leefgebied! Inmiddels al op 18.9 kg waarmee ook maar weer eens wordt aangetoond dat een nomadisch bestaan zeker niet ongunstig hoeft te zijn voor de groei van karpers!

Back to my roots

Hoewel we wel wat gewend zijn met migratiebewegingen van karpers verraste de volgende move van Klavertje totaal. Lang geleden, in de jaren zeventig en tachtig viste ik in de vestinggrachten van Naarden. Dat lijkt en leek een gesloten systeem. Het gros van de vissen zwom daar z’n vaste rondjes . Toch vroegen we ons toen ook al af waar die verwilderde schubs vandaan kwamen? Dankzij de SKP’s weten we al een tijdje dat er wel degelijk uitwisseling is tussen de verschillende watersystemen daar. Via een spuisluis kan water worden ingelaten in de Naarderboezem en ook water naar buiten worden gespuid. Karpers maken daar dus gebruik van! En getuige het aantal projectspiegels dat aan beide kanten is geweest vaker dan we ooit gedacht hadden.

De lezer voelt ‘m aankomen: Klavertje werd in mei 2021 midden in de vestinggrachten van Naarden gevangen en gemeld! En dat zelfs op een gewicht boven de 20 kg. Klavertje zat vol kuit. Zelf vis ik al heel lang niet meer in Naarden, maar lokale karpervissers waren met dit bezoek uiteraard in hun nopjes! Dat het een blijvertje zou zijn viel echter niet te verwachten. Meest waarschijnlijk leek mij dat de vis na de paai weer terug zou keren in haar oude domein.

Weerzien

Het is toch weer anders gelopen. Vorige maand haakte ik een lange kale vis in het IJmeer En ja, daar zat wel degelijk een klaverachtig trosje schubben op de flank. Maar beetje magertjes die 17.4 kg. Had ik het wel goed gezien?

’s Avonds bladerde ik direct naar de afdeling ‘1-schubben’ van 2004 Amstel. Natuurlijk Klavertje! Voor de derde keer in m’n handen en drie keer op een totaal verschillende plek!

Ik zou niet durven voorspellen wat de volgende move wordt van Klavertje. Jullie?

Joris Weitjens