November 2019 – De marathon-Tsjech

In de laatste week van oktober verschijnt er plots een melding van Ian Thiels. Een indrukwekkende spiegelkarper vanop de Schelde. Overduidelijk een spiegel van het type ‘Geselecteerde Tsjech’, door Corten geleverd. Er wordt contact opgenomen met Ian, vanuit de BVK zijn we erg benieuwd naar meer nieuws rond deze straffe vangst. Ian is bereid om alle info met ons te delen, sterker: hij bezorgt ons spontaan een vangstverslagje!

Goed een jaar geleden verhuisde ik richting Wetteren. Aan de oevers van de Schelde vond ik er een geschikte locatie voor mijn boiliebedrijf Efficient Carp Baits. In eerste instantie linkte ik de Schelde aan een vervuilde rivier vol slijk en rommel. De stek achter het bedrijf bestond uit grote keien en een hoop drab. Toch begon het stilaan te knagen, en lag er vrij snel één hengel (meer kon je er echt niet kwijt) in, gewoon onder de top gevist. Hopen drijfvuil maakten er het vissen niet makkelijker op. Toch kon ik genieten van dit stukje wilde natuur. Net wanneer ik me begon af te vragen of hier wel karper zwom, kreeg ik een keiharde run. Het bleek een schubje van een goede 8kg te zijn.  Verrast door deze vangst, ging ik er vaker vissen en wist met regelmaat kleinere schubs te vangen. De betere exemplaren zaten tussen de 10 en 13kg, met één enkele uitschieter van 17kg. Eind oktober ging de riem eraf. Dit voorjaar pikte ik opnieuw de draad op, en ving een horde kleine schubjes, met vier lage dertigers als absolute toppers. De zomer kabbelde voorbij, oktober diende zich aan. De stek aan de bedrijfshal werd een zoveelste keer bevist. Tijdens het nemen van een korte werkpauze en het roken van een sigaretje zag ik een goede vis springen, pal op de stek. Deze was duidelijk groter dan al zijn of haar voorgangers. Out of the blue was daar die aanbeet! Het voelde meteen als een betere vis aan. Het was op dat moment laagwater, en op m’n sneakers ging ik voorzichtig de Schelde in. Niet veel later zat ik onder het slijk! Stikdonker intussen, gelukkig was Kurt Verstraete er om mij te assisteren. Na zowat een half uur drillen kon het net onder de vis, en meteen wist ik genoeg. Dit was een beste! Opletten was de boodschap, de grote stenen in de oeverzone konden de karper flink schade aanbrengen. Alles liep vlot, en Kurt zag meteen dat ik een vis van makkelijk 22kg te pakken had. Ik schatte iets voorzichtiger, en hield het bij 20kg. Minuten later bleef de naald van de weger schommelen tussen de 21.5 en 22kg. Kurt maakte alles klaar voor het fotograferen, zelf was ik nog steeds ‘leeg’.

Voor mij is dit een droom die uitkomt, een antwoord op die ene vraag (zwemt hier een +20kg karper rond?). Noem het een fish of a lifetime, waarbij het niet enkel om gewichten draait, maar om de hele beleving er om heen.

Ian Thiels met zijn fish of a lifetime vanop de rivier

Tot zover het relaas van Ian. De vangstfoto’s komen al snel bij mij (Filip) terecht, waarna ik aan het zoeken sla. Verdorie, ik kan ‘m niet matchen! De plankfoto’s van de Schelde, KGO en WSB worden tot twee keer toe doorgenomen. Geen match! Om moedeloos van te worden.

De volgende ochtend zit ik aan het ontbijt, en check een eerste keer mijn smartphone. Een ietwat mysterieus messengerbericht van Tom Cochet: “Filip, zeg maar wanneer je er klaar voor bent”. Mijn buikgevoel zegt dat het over die spiegel van Ian gaat. Ik stuur terug dat ik stevig aan de keukentafel zit, dat hij me mag verrassen! Wat volgt is opzienbarend nieuws. Tom heeft de Scheldespiegel teruggevonden tussen de uitzetfoto’s van het Zeekanaal. Geen twijfel mogelijk rond deze match, de vis is daarvoor te fraai getekend!

Of ik hier klaar voor was? Ja, en nee! Hier al een vis van nét geen halve meter.

Gezien ik niet meteen vertrouwd ben met de streek, gaat google maps meteen open. Scrollen en zoomen, om vervolgens de smartphone uit te schakelen. Dit is gigantisch, écht uniek voor Vlaanderen!

Migratie

 

Vlaanderen kende wel al enkele straffe staaltjes van migratie, maar dit traject is compleet nieuw voor ons. Je moet weten dat deze projectspiegel in november 2015 op het Zeekanaal werd uitgezet te Vilvoorde, op slechts een handvol kilometers van het Brussels gewest. De vangstplaats betrof dus de Schelde. Onthou dat de Schelde met zijn 350 kilometers een gigantisch gebied beslaat, en meerdere ‘vormen’ kent. In de eerste plaats is er de Bovenschelde, het gebied tussen de bron in Noord-Frankrijk en Gent. Op dit stuk loopt trouwens het bekende SKP-Schelde. Naast de Bovenschelde is er ook de Zeeschelde. Dit stuk verbindt Gent met Nederland, daarbij Antwerpen passerend. De Zeeschelde is trouwens getijdegevoelig, wat het vissen er niet makkelijker op maakt. Het is op deze Zeeschelde dat Ian de spraakmakende spiegelkarper kon vangen.

 

Welke route heeft deze spiegel nu afgelegd? Eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat we het nooit helemaal zeker weten, wel is er voor de hand liggend traject. Vanuit Vilvoorde is de spiegel noordwaarts richting Antwerpen gezwommen. Nog geen tien kilometers later is er een eerste obstakel in de vorm van een schutsluis, iets voor Oksdonk. Nog eens vijftien kilometers verder, scheidt de sluis van Wintam het Zeekanaal van de Zeeschelde. Iets minder waarschijnlijk is een traject via de Rupel. Al weet je ’t nooit! Op de Zeeschelde ging de spiegel linksaf richting Gent. Het meanderende karakter van de Schelde maakt de afstand meten tot aan de vangstplaats niet echt makkelijk, maar op zijn minst 50 kilometers verschenen er op de teller. In totaal een afstand van 75 kilometers, enkele rit!

Het vermoedelijke parcours van de marathon-Tsjech

 

In elk geval, dit is de eerste melding van een karper die dit traject aflegt, en het Zeekanaal inruilt voor de ruige rivier. Laat het duidelijk zijn, het laatste hebben we van die straffe migranten nog niet gezien. Stiekem hoop ik dat deze marathon-Tsjech binnen een jaartje of twee-drie nog eens opduikt. Wat mij betreft mag dat op het kanaal Gent-Oostende zijn!  ;o)

 

De ruige rivier Zeeschelde, een nieuwe thuis voor deze spiegel van de maand? (foto Ian Thiels)

 

Overleving van uitzetspiegels

 

Het monitoren van uitzetspiegels (sinds 1999) leverde de BVK al pakken informatie en inzichten op. Aan de hand van die cijfers kunnen we perfect uitzetjaren (uit hetzelfde SKP) met elkaar vergelijken, maar ook voorzichtig conclusies trekken. De vraag is evenwel: waarom wordt een uitzetspiegel nooit gemeld? Wij weten na 20 jaar SKP dat de uitval onder uitzetspiegels de eerste twee-drie jaren na uitzetting vaak aanzienlijk is, maar dat is lang niet altijd de reden! Sommige vissen leven dan weer op natuurlijk voedsel en worden zelden of nooit gevangen, sommige vissers vangen wel spiegels, maar melden ze niet. Een andere oorzaak is dat uitzetkarpers van de radar verdwijnen door gebieden in te zwemmen waar niet of nauwelijks gevist wordt. Of nog: een gebied waar er niet meteen een terugmeldreflex (omdat daar geen SKP loopt) is. De melding van Ian moet ons doen beseffen dat we toch voorzichtig moeten blijven met ‘dood verklaren’ van uitzetspiegels.

 

Groei

 

Je zag het al op de foto, Ian heeft een stevige vis in zijn handen! De weger klokte af op 21,5 à 22kg. Jawel, ik moest ook even slikken: +20kg voor een nog vrij jonge vis! Op vier groeiseizoenen van een uitzetgewicht van 1.6kg tot een najaarsgewicht van +20kg. Dit is zo’n 4,5 kilogram per seizoen!

 

Zo’n gewichtstoename is althans op openbaar en nauwelijks bevist/bevoerd water écht uniek. Eerder spraken we als BVK onze zorgen uit over explosieve groei van karpers. Zijn of worden dat geen doodgroeiers? In samenspel met Alijn Danau (VBK) kwamen we tot een voorzichtige conclusie dat zolang snelle gewichtstoename gepaard gaat met rappe lengtegroei de kans op vroegtijdige sterfte veel kleiner is. Aan die voorwaarde voldoet deze vis zeker. Op de plank ligt al een behoorlijk lange spiegel van ongeveer 48 centimeters. Ook op de vangstfoto zien we een vis met een behoorlijke lengte.

 

Wat ’n lengte!

 

Vanuit de BVK volgen we de geselecteerde Tsjechen (het type vis waar het hier over gaat) al een paar jaren kort op de voet. En jawel, die bijzonder goede lengte-toename was ons al eerder opgevallen.

 

Denk nu niet dat elke Tsjech binnen de kortste keren +20kg weegt. We spreken dan wel over een snel groeiend (in lengte) uitzettype, maar dan nog is deze gewichtstoename hoogst uitzonderlijk uniek!

 

Uitwisseling

 

Wat ik met zekerheid onthoud uit deze melding? Het feit dat we in Vlaanderen nog meer moeten inzetten op het uitwisselen van meldingen. Ik bedoel: een niet-gevonden spiegel sturen we standaard door (mits toelating van de melder) naar de buurprojecten, maar als ook die screeners niks vinden, houdt het op. Moeten we in de toekomst ook de verderweg-SKP’s op de hoogte brengen? De vangst van Ian wijst uit van wel! De kans dat we binnenkort nog eens zo’n match als deze vinden, is eerder klein. Toch moeten we het écht een kans willen geven, en al helemaal met zo’n goed herkenbare karpers. Werk aan de winkel!

 

Naschrift

 

Zo’n spiegels gaan natuurlijk als een lopend vuurtje op social media. Danny Pauwels zag de foto’s wel passeren, maar had niet meteen in de gaten dat ook hij die vis al gevangen had. De link tussen een spiegel van de Schelde en je eigen vangsten vanop ’t zeekanaal leg je immers niet spontaan.

 

Pas later, toen Danny door zijn vangstfoto’s aan ’t zoeken was, kreeg ie ’t warm! Zou het?

 

Jawel hoor, ook hij had de marathon-Tsjech op de kant, toen nog op ’t Zeekanaal. Ergens in mei 2019, aan het begin van een nieuw groeiseizoen. En het gewicht, hoor ik je denken? Danny noteerde 14,8kg bij een lengte van 90 cm. Van bijna-dertiger naar krappe veertiger, op één en hetzelfde groeiseizoen. Hoe uniek is dat!

 

Bedankt, Danny, voor het aanleveren van deze extra info en erg knappe foto’s.

 

Danny herkende ‘m pas later. Wat echt opvalt; de indrukwekkende lengte van deze in 2015 uitgezette spiegel. Uniek!

 

Filip Matthys