Juni 2017 : Halfstaart van de Ringvaart
Spiegel van de maand is dit keer nummer: HVH 030282. Deze ietwat treurige vis is (nog) niet, zoals menig soortgenoot, door fantasierijke geesten gedoopt met een tot de verbeelding sprekende naam als: “de Pukkel, “two tone”, “Popoog”, Bulldozer”, of “Clarissa”.
Laten we deze dan maar de “Halfstaart van de Ringvaart” noemen. Na uitzetting in oktober 2003 heeft deze vis door de jaren heen op z’n dooie akkertje een kilometer of 30 afgelegd. Althans zover wij weten aan hand van de terugmeldingen.
Deze redelijk beschubde “Duitser”, zat in een door hengelsportvereniging Haarlem bestelde levering van 500 kg projectspiegels bestemd voor het project: Rijnlands boezem-Noord. Uitzetlocatie: mooie Nel. Gewicht: 1850gram. Lengte 45cm.
De 1e terugmelding is op 12 september 2010. Gevangen op de Ringvaart van de Haarlemermeerpolder door Jordy Kuiper bij een gewicht van 18 pond. Geen spectaculaire groei. Nog geen 14 pond in zeven groeiseizoenen. Conditie en lichaamsbouw zijn prima in orde.
De 2e terugmelding komt in maart 2012 van Koen Brugman. Gemeld bij SKP Rijnlands boezem-zuid. Gewicht 20 pond.
En dan gebeurt het. In september van het zelfde jaar wordt deze spiegel voor de 3e keer teruggemeld en wel bij Lisse. Gewicht 26 pond, maar de arme vis mist nu de bovenhelft van zijn staartvin. Oorzaak? Mogelijk door een schroef van plezier- of beroepsvaart. Zeker in de zomerperiode miegelt het van de boten op de Ringvaart. Zonde!
Toch is de vis in prima conditie en is zomaar 8 pond aangekomen!
Maurice vangt dezelfde vis terug op de Ringvaart in mei 2013. In goede conditie maar een stuk lichter in gewicht. 22 pond. Mogelijk is deze “kuiter” net na de paai gevangen?
In het najaar 2013 komt de 5e terugmelding binnen van de ‘Halfstaart’: op 31 pond bij Lisse.
6e en tot nu toe laatste terugmelding dateert uit 2014. Gevangen op 23 pond op de Kagerplassen.
Wat opvalt is dat de imposante buik goeddeels is verdwenen en de conditie ietwat te wensen over laat. Vangstdatum is onbekend, maar gezien ook de verse striemen net na de paai?
De uitzetting 2003 blinkt niet uit in een hoog terugmeldpercentage, maar de groei kan enorm zijn. Meest bekende voorbeeld van dezelfde uitzetting is ‘Floepert’. Verschillende keren dik over de 40 pond! Ook deze spiegel is in 2003 door HV Haarlem uitgezet op de mooie Nel en ja, ook deze zakt langzaam de Ringvaart af.
Hopelijk beide tot ziens in blakende gezondheid!
Peter Heeremans
De (al wat oudere) bal van De Halfstaart ging afgelopen voorjaar aan het rollen. Jochem Diederiks van SKP Rijnlands boezem-zuid stuurde ons (SKP van Haarlem en Amsterdam) een digitale verzameling ongematchte spiegels uit de omgeving Leiden. Peter herkende meteen De Halfstaart. Typisch weer zo’n projectspiegel die zich niet aan de grenzen van een hengelsportvereniging houdt.
Peter beschrijft de migratie van deze vis als afzakken en dat is interessant. Je ziet inderdaad dat tussen 2010 en 2014 de afstand tot het uitzetpunt groter wordt en dat voor een vis die al sinds 2003 rondzwemt. Dat fenomeen zien we bij veel projecten in open water terugkomen. Je zou misschien verwachten dat uitgezette karpers na een jaar of vijf hun onstuimige jeugd achter zich laten en zich definitief settelen in een bepaalde zone van het water, maar dat beeld klopt niet. Natuurlijk zijn er veel projectspiegels trouw aan een zone, maar die trouw is vaak tijdelijk. Je ziet na verloop van jaren dat niet alleen het zwaartepunt van aanwezigheid verder van het uitzetpunt verschuift, maar ook de extremen in afgelegde afstanden toenemen. In rapport Spiegelbeelden https://www.karperbeheer.nl/artikelen/spiegelbeelden/
staat dat vrij uitgebreid beschreven en gedocumenteerd.
Hoe het komt dat de ondernemingslust van karpers met het stijgen der jaren eerder toeneemt dan afneemt is lastig te zeggen. Wellicht is er een link met de drang om de schaars aanwezige geschikte paai- en opgroeigebieden te vinden die voor overleving van de soort wezenlijk zijn. Dat zou dan bij grotere oudere karpers meer spelen dan bij de jongere vissen. Een vergelijking met de zalm dringt zich op. Vast een onderwerp waar we vaker op terugkomen.
Gebroken staart
Terug naar De Halfstaart. Best schrikken als je zo’n staart ziet hoewel het ook als erfelijke afwijking voorkomt.
Van De Halfstaart weten we, dankzij de monitoring, beter. Karpers die delen van de staart missen door een ongelukje boven water, zag je twintig, dertig jaar geleden veel vaker. De behandeling van gevangen karpers liet toen te wensen over. Het was bijvoorbeeld normaal om karpers te zakken en als ‘tableautje’ te fotograferen. Gelukkig is er wat dat betreft veel verbeterd.
Peter wijt het fatale ongeluk aan de schroef van een motor en dat lijkt aannemelijk. Temeer daar het de bovenste staartlob betreft. Eerder al publiceerden we in de deze rubriek De Schroefspiegel. https://www.karperbeheer.nl/spiegel-van-de-maand/2013-spiegel-van-de-maand/april-2013-de-schroefspiegel/
Filip Matthys vroeg zich toen hardop af of karpers echt zo onoplettend kunnen zijn dat ze zo’n aanvaring niet kunnen voorkomen. Juist gewenning, zoals Peter beschrijft voor de Ringvaart, aan het lawaai van motoren kan daar een rol in spelen. Een karper schrikt tien keer, honderd keer, maar gaat op een vakantiedag in juli misschien niet meer opzij voor de honderdtachtigste kajuitboot. En dan is het gebeurd.
Jojo
Peter verwondert zich verder over de enorme schommelingen in gewicht van de Halfstaart. Opvallend genoeg maakt zij (dat dit een kuiter is, is wel zeker) haar snelste groei door in het jaar van het ongeluk. Peter geeft zelf al aan dat bij kuiters flinke schommelingen normaal zijn. Maar bedenk ook dat veel karpers door omstandigheden niet elk jaar paaien. Het hom of kuit wordt dan weer langzaam opgenomen in het bloed. Er is dan geen sprake van plotse terugval. Goed mogelijk dat De Halfstaart in 2012 het paairitueel aan haar voorbij heeft laten gaan.
Overigens, of ‘De Halfstaart’ nu 10 of 20 kg weegt, voor SKP-coördinatoren is elke melding er één en bijzondere verhalen zijn al zeker niet voorbehouden aan die extreme groeiers. Dat je dat meer weet als melder!
Joris Weitjens
