Februari 2017 – De Vluchteling
Misschien kunnen we deze spiegel best meteen bombarderen tot Spiegel van het jaar. In deze vis zit wat mij betreft alles wat SKP zo boeiend maakt. Het begon allemaal met een mailtje van Jan van Dooren, vaste melder uit de omgeving Amsterdam. Een week later zijn de gemoederen nog niet bedaard. Sterker afgelopen nacht droomde ik over een projectspiegel die de oversteek naar Engeland had gewaagd. Hoog tijd voor het hele verhaal.
Jan mailde:
‘Hoi Joris,
Kom net een filmpje tegen over het Haringvliet op karperfilmpjes.nl. Zag daar een spiegel en die dacht ik te herkennen en volgens mij is het hem ook nog!!’
Je hebt talentvolle en minder talentvolle ‘matchers’. Jan behoort tot de eerste categorie. De door hem bijgevoegde foto’s van een eerdere vangst doen me overeind schieten. Dat is toch die bekende klapstaart uit september 1998? Die heeft op het gebied van verplaatsingen eerder gekke dingen laten zien. Was de laatste vangst van deze vis niet bij Enkhuizen? Het zal toch niet echt? M’n hersenen kraken: Haringvliet, niet ver van de Amercentrale: de opgroeiplaats van de OVB-lichtingen uit de jaren 1990. Bekend is dat daar in de buurt best veel ontsnapte en‘gemorste’ klapstaarten rondzwemmen. Zou Jan zich toch vergissen en zou het om zo’n ontsnapte klapstaart gaan? Of zit het anders, mooier.
Ooit, lang geleden in aanloop naar de eerste SKP-uitzettingen, waagde ik me samen met m’n vismaat aan voorspellingen waar onze in Amsterdam uitgezette karpers in extremis terecht zouden komen. Ik had daar een romantisch beeld bij. Waarom niet terug naar hun roots: de Amercentrale?
Snel dat filmpje bekijken! Op m’n oude pc gaat dat niet. Ik storm naar beneden en trek m’n zoon met zachte hand bij de laptop vandaan. Emergency! Karperfilmpjes.nl is snel gevonden. M’n oog valt meteen op de foto van de fraai beschubde spiegel. Dat is ‘m toch echt: onze klapstaart?! Maar ik wil zekerheid. Ik storm weer naar boven om het fotoarchief te halen. Het filmpje loopt door. Mooi filmpje van een jonge gast die duidelijk begrijpt waar karpervissen in open water over gaat. Ik zet het beeld stil bij een duidelijke foto van de spiegel in kwestie. Geen misverstand! Ook de andere schijnbaar gespiegelde flank die Jan (als foto uiteraard…) heeft meegestuurd laat geen ruimte voor onzekerheid.
De vis die in de zomer van 2015 bij Enkhuizen zwom, zat een jaar later in het Haringvliet! Lust u nog peultjes?
Eerst maar even de vangsten van de Vluchteling op een rijtje.
Sept. 1998 | Amsterdam-Zuid | t.o.v. uitzetplek | t.o.v. vorige vangst |
Mei 2001 | Ringdijk , Amsterdam-Oost | 4km | 4km oost |
Juli 2007 | Aboudermeer | 18km zuid | 16km zuid |
Sept. 2007 | Holendrecht | 16km zuid | 3km west |
Sept. 2008 | Gein | 15km zuidoost | 8km oost |
Augt ‘14/mei 2015 | IJmeer (3 keer | 26km oost | 13km noord |
Mei/juli 2015 | Markermeer/Enkhuizen (2 keer) | 86km noord | 60 km noord |
Juni 2016 | Haringvliet | 163km zuid | 209 km zuid |
Hoe we die afstand meten? Met Google earth en dan de liniaal (pad) gebruiken. Uiteraard meet je niet hemelsbreed. Bij grote wateren houd je de oever aan. Bij sluizen houd je rekening met de voorgeschiedenis en zeker ook de passeerbaarheid van sluizen. Schutsluizen remmen, maar stoppen niet. Vispassages worden gemakkelijk genomen door karper.
Zelf ving ik de Vluchteling in september 2007 aan een smal boezemriviertje op circa 16 km van het uitzetpunt. Ik was toen vooral onder de indruk van de schoonheid van deze Spiegel.
Tot september 2008 zijn de verplaatsingen van de Vluchteling niet heel bijzonder, toch zie je al wel de bovengemiddelde zwemlust. Zoals best veel van de AHV-vissen wist ook deze de weg ‘naar buiten’ uiteindelijk te vinden, naar het IJmeer. Uitgaande van z’n vangplaats in 2008, het riviertje het Gein, ligt het ‘t meest voor de hand dat de vis op die hoogte het Amsterdam-Rijnkanaal overgestoken is en in het riviertje de Vecht terecht is gekomen. Van daaruit ben je vrij snel op het IJmeer. In Muiden bevindt zich naast een schutsluis een spuisluis waar karper gemakkelijk doorheen kan trekken.
Aan de zuidkust van het IJmeer wordt de vis vervolgens tussen augustus 2014 en april 2015 tenminste drie keer gevangen.
De laatste melding van het IJmeer is van 18-04-2015 en dan, nog geen maand later op 13-05-2015, zwemt de vis ineens 60 km noordelijker in het Markermeer bij Enkhuizen!
De volgende (opgemerkte) vangst is al van Erik Willemse op 8 juni 2016 in het Haringvliet. Hoe zou de Vluchteling dat in godsnaam gedaan hebben ? Om dat goed te kunnen reconstrueren heb je eigenlijk meer vangsten nodig. Ik ben nu uitgegaan van de kortste route, rekening houdend met de eerdere vangplekken. De alternatieve route via de IJssel ligt minder voor de hand. Net als de meer westelijke route, door Rijnlands boezem. Daar zijn ook relatief veel remmende sluizen.
De vangstgeschiedenis pleit ervoor dat de vis vanaf Enkhuizen direct terug richting Muiden is gegaan en bij Weesp zuidwaarts het Amsterdam-Rijnkanaal op is getrokken, de verkeersader van noord naar zuid. Daar heeft de Vluchteling hoe dan ook de sporen gedrukt van bekende Amsterdamse projectspiegels als de Bullewijker en de Pendelaar, inmiddels vaste bezoekers van Nederrijn/Lek. Vanaf de Lek heb ik geen clou meer. Geraadpleegde locale riviervissers pleiten voor de route via Dordrecht om vanaf daar het Hollands Diep op te gaan.
Of zou de vis tussendoor dan toch werkelijk z’n opkweekplek aan de Amer hebben opgezocht? Daarvandaan is het nog maar een klein stukje naar het Haringvliet om in juni 2016 in het filmpje van Erik Willemse te kunnen excelleren.
Ten slotte nog een paar zo nuchter mogelijke overwegingen op een rijtje.
- Lange afstand-migratie (80 km-plus) in open water komt ongetwijfeld vaker voor dan de bekende gevallen al aantonen
- Verspreiding en daarmee lange afstand-migratie van karper nemen toe naarmate karpers ouder worden/langer rondzwemmen
- Koppelen van SKP-uitzetbestanden in laag Nederland zal (veel) meer lange afstandmigratie blootleggen
- Hoe verslavend ook, dit soort ontdekkingen zullen naar verwachting toch uitzondering en blijven
- Waar de migratie van projectspiegels uit Amsterdam eindigt? België en Duitsland: zet de sluizen maar open!
Heb je nog suggesties of vragen over migratie in het algemeen en van deze karper in het bijzonder: mail ons: contact@karperbeheer.nl
Joris Weitjens