Juli 2014 – Het elastiekje

In de zeventiende editie van ‘spiegel van de maand’ wordt er opnieuw een projectspiegel van het kanaal Gent – Oostende tegen het (flits)licht gehouden.

Dik vijf jaar terug werden er in Stalhille (West-Vlaanderen) honderdtwintig Bynens-spiegels uitgezet. Daartussen enkele juweeltjes, maar ook flink wat kale vissen. Spiegels zonder een uitgesproken beschubbingspatroon. Dan ben je snel geneigd te denken dat die kale rakkers in de anonimiteit dreigen te zullen verdwijnen. Projectspiegel 126 was zo’n visje. Amper beschubd, goed voor 1,2kg bij Hét schoolvoorbeeld van eenheidsworst...uitzetting.   Oktober 2010. Een kalenderjaar, maar wel twee groeiseizoenen later. Marino weet op de grens van West- en Oost-Vlaanderen een ogenschijnlijk ‘saaie’ spiegel terug te vangen. Gezien de vangst gerealiseerd werd op het sluisstuk Brugge-Gent werden de plankfoto’s van dat sluisstuk erbij genomen. Verhip, geen match! Opnieuw. Wederom niks. Zonder enige hoop klikte ik de serie plankfoto’s van de West-Vlaamse uitzetting aan. Nooit eerder was er een melding van een vis die aan de andere kant van de Dampoortsluis gevangen werd. Zou deze ‘saaie jongen’ dan toch voor ophef zorgen? Jawel, bingo! Bij projectspiegel 126 stokte mijn adem. Voor even. Andere flank erbij genomen. Geen twijfel mogelijk, dit was dezelfde spiegel! Via afstandsmeten.nl werd de minimale route uitgestippeld. Precies 29km! Een record toen. Maar ook een primeur. De Dampoortsluis was vanaf dan geen officieel migratieknelpunt meer! Gemiddeld nemen zo’n drie vrachtschepen per uur die sluis. Per etmaal krijgt een karper (of andere vissoort) dus makkelijk 20 à 25 kansen om gratis mee te liften naar een hoger of lager gelegen sluisstuk. Ook de groei van deze atleet was bijzonder aardig. Van 1,2kg naar 5,8kg op twee groeiseizoenen.

Marino met dé trendsetter van KGOTwee zomers later duikt de 126 een tweede keer op. Pieter wist de trendsetter onder de migranten opnieuw terug te vangen. De vangstregio was nagenoeg dezelfde als die van Marino. Slechts een drietal verwaarloosbare kilometers verwijderd van de eerste vangst. Nog steeds 26 km ten Oosten van zijn of haar uitzetpunt. Inmiddels goed voor 9,2kg.

Op basis van bovenstaande twee vangsten durft een mens al eens (te snelle) conclusies trekken. Ikzelf was er toen van overtuigd dat projectspiegel 126 een nieuwe thuis had gevonden. Tussen 2010 en 2012 was hij of zij (gemakshalve maak ik er een ‘hij’ van) meer dan waarschijnlijk die regio flink aan het exploreren geweest. Kennelijk kon de streek hem wel smaken, en voldeed deze aan de drie broodnodige V’s. Voedsel, Veiligheid en voorzieningen om Voort te planten.

Tot er in juni 2014 roet in mijn eten werd gegooid…

Benny wist een modale spiegel van 11,6kg te strikken. In de buurt van zijn woonplaats, regio Oostende, zeg maar. Afgaande op het gewicht en de vangstlocatie neem ik meteen de uitzetfoto’s van Stalhille 2009 digitaal ter hand. Al vrij snel heb ik ‘m te pakken. Nummer 126.

We zijn inmiddels twee jaar na de vangst van Pieter, en het kille nummertje 126 doet op dat eigenste moment geen belletje meer rinkelen bij mezelf. Nietsvermoedend typ ik de vangstgegevens in mijn digitaal archief. Ik kies ‘gegevens sorteren’ in Excel, en verdorie, nummer 126 bleek al twee keer eerder gevangen…

Juist, door Marino en Pieter, aan de andere kant van de provincie. Net wanneer je denkt het trekgedrag van karper of een individuele vis (bij die vis dacht ik dus écht dat hij zijn thuis gevonden had) te hebben doorgrond, bots je op dergelijke straffe staaltjes die alles in één tel weer overhoop gooien!

Benny met een ogenschijnlijk modale spiegel...Projectspiegel 126 heeft dus een soort van bungee-sprong gemaakt, wanneer we zijn vangstlocaties in kaart brengen. Hou even het beeld van een elastiek in jullie achterhoofd. Na het uitzetten is hij flink gaan zwemmen in Oostelijke richting. Het denkbeeldige elastiek stond op dat moment flink gespannen… om ineens als een gek terug te veren. Zoef. Helemaal terug naar ’t Westen. Uitzetlocatie voorbij gevlogen, en nog eens tien kilometers verder tot stilstand gekomen.

Landing (and mission) accomplished!

Is dat ‘elastiekgedrag’ nu echt zo uniek? Welnee hoor. Uitzonderlijk, dat dan weer wel. Als ik even doorheen het SKP-KGO archief scroll, dan vind ik minstens drie gelijkaardige staaltjes van migratie. Wedden dat ook andere projectverantwoordelijken een ‘elastiekje’ in hun archief hebben steken?

Enne… Dik twintig jaar terug hadden we wel al een vermoeden dat sommige karpers echte globetrotters zijn of waren. Joris sprak toen al van drie kenmerkende groepen; de nomaden, de pendelaars en de honkvaste ’thuisblijvers’. Vooral bij de groep die we (misschien te makkelijk) onder de titel ‘nomaden’ catalogeerden, hadden we het gevoel dat ze zomaar wat zwommen, hun neus achterna. Anno 2014 krijgen we, dankzij SKP-en, stilaan meer inzicht in het migratiegedrag van karpers.

Vergeet ook niet dat SKP-en slechts momentopnames kunnen vastleggen. Een fractie van hetgeen zich écht onder water afspeelt. SKP-en bouwen immers een zekere voorzichtigheid in en baseren zich op harde feiten, niet op aannames. Een vis gevangen op 10 km van het uitzetpunt zat (zwom) de week daarvoor misschien nog op 50 km van datzelfde uitzetpunt?

Of we (lees: SKP-en) ooit alle stukjes van die boeiende migratie-puzzel bij mekaar krijgen? Neen, verre van zelfs. Geruststellend, toch? De Dampoortsluis te Brugge

De Dampoortsluis te Brugge; gewikt, gewogen én genomen. Heen en terug!

Filip Matthys

FacebooktwittermailFacebooktwittermail