Paai 2023
De karperpaai is elk jaar weer anders. Zowel qua intensiteit als wat betreft locatie en tijdstip. Vooral op open water waar de dynamiek nu eenmaal groter is dat in een afgesloten stilstaand water. Anders dan we vaak aannemen is het zelfs zo dat karpers, althans in de lage landen, lang niet allemaal en altijd deelnemen aan de paai. Het valt bijvoorbeeld menig karpervisser op dat het gemiddelde gewicht van paaiende karper een stuk lager ligt dan bij de vangsten! Juist die grotere karpers lijken vaak niet eens mee te doen aan het feest. Hom en kuit worden dan weer opgenomen door het lichaam. Met een grillig en koud voorjaar als we nu hebben zou dat weleens eerder regel dan uitzondering kunnen zijn. Toch is er hier en daar wel degelijk al gepaaid.
Filips observatie
Alweer drie weken geleden kregen we van inmiddels voltijds ‘vogelaar’ en natuurkenner Filip Matthys een intrigerende foto van ogenschijnlijk paaiende karpers in het overstromingsgebied van de IJzer. Ja, als vogelaar kom je ook nog eens ergens! Dit waren de indrukken van de man die we node missen bij de BVK.
“Mijn aanvoelen is dat we (ik toch…) veel te lang gedacht hebben dat de watertemperatuur allesbeslissend was om karper aan het paaien te krijgen. 20°C was zowat de omschakeltemperatuur.
Andere triggers zijn ongetwijfeld: het aanwezig zijn van geschikt paaisubstraat, zonlicht, de (erg dichte) nabijheid van soortgenoten en vitaliteit (lees in dit geval: voldoende en gevarieerd voedsel in de aanbieding).
Gisterochtend gaf de thermometer 3°C aan, in de namiddag was dat zo’n 12 à 14°C. Met zekerheid onvoldoende voor die grens die we wel vaker op 20°C leggen.
De karpers zullen primair het overstromingsgebied zijn opgezwommen omdat daar de feestdis rijkelijk werd geopend. Voedsel à volenté! Tel daar het ondiepe water, zonlicht en de aanwezige vegetatie bij op, en je komt al een heel eind. Wanneer karpers dan ook nog eens tegen elkaar aan gaan zwemmen (mogelijk zwemmen ze allemaal door smalle traktorsporen omdat het daar tien centimeter dieper is), is het feest compleet. Herinner je nog dat Kim Corten. vertelde dat ze in april de voederautomaten uitzetten nét om dat tegen elkaar aan zwemmen – gevolgd door paaien – te vermijden in de betonnen bakken?
Het zou me trouwens niet verwonderen dat het gisteren alleen maar ‘oefenen’ was, zonder dat er sprake was van ei-afzetting”
Filip Matthys
Paaisucces
Hoe dan ook, drie weken later is duidelijk dat de paai dit jaar nog rommeliger verloopt dan normaal al het geval is. Door de vele regen van de afgelopen maand staan de rivieren hoog en staan best veel uiterwaarden onder water. En ondanks de lage watertemperaturen is dat dus een enorme trigger om te gaan paaien. Riviervisser Ronny Kivit maakte afgelopen week dit filmpje op de uiterwaarden van een van onze grote rivieren. Ook hier was er weinig warmte voor nodig om een bonte stoet aan karpers op de been te brengen voor een paaifestijn.
Er is nog een ander element dat een bijzondere rol speelt bij deze schijnbaar opportunistische keuze voor tijd en plek: het paai- en opgroeisucces! Dat succes is bij karper in ‘normale’ omstandigheden namelijk vrijwel nihil. Zowel eitjes als broedjes vallen dan massaal ten prooi aan van alles en nog wat, vooral aan allerlei soorten vissen. Dat is dus anders in de uithoeken van overstromingsgebieden, waar karpers niet zelden als eerste en enige vissoort tot paai komen. Hier komt de kracht van karpers goed van pas! Ze ploegen zich naar gedeeltes van het water waar vrijwel geen anderen vissen komen. Ideaal voor het uitkomen van de eitjes en de opgroei tot karpers die groot genoeg zijn om uiteindelijk terug te keren naar de rivier.
Wat dat betreft mogen we met alle verbeteringen aan de meer natuurlijke inrichting van onze waterlopen best goede hoop hebben dat de negatieve trend van karper in rivieren en mogelijk ook boezemsystemen langzaam wordt omgebogen en de rivierkarpers zich in de toekomst ook zonder onze uitzettingen kunnen redden. Andere vraag is of we dat ooit helemaal willen, verslingerd als we zijn aan die prachtige kweekkarpers van tegenwoordig…
Joris Weitjens
Meldseizoen geopend!
Hoewel je het gehele jaar spiegelkarpers bij ons kunt melden staan vanaf 15 april de matchers van onze Matching Community weer op scherp om nieuwe vangstmeldingen van spiegelkarpers te verwelkomen. Het gaat dan primair om vangsten van open water en daar bedoelen we mee al die wateren die onderling verbonden zijn, kanalen, vaarten, boezemsystemen, klein en groot en uiteraard ook rivieren, klein en groot. Op het overgrote deel van die wateren zijn SKP’s actief of actief geweest met uitzettingen.
Doordat we de uitzetfoto’s (plankfoto’s) inmiddels hebben ondergebracht op een gemeenschappelijk drager (de MC OneDrive) worden er steeds vaker matches gemaakt die een geheel nieuw licht werpen op migratie van karper. Zeker in de maanden april en mei staan zelfs de door de wol geverfde matchers en SKP-coördinatoren regelmatig paf van de staaltjes migratie die door matches worden blootgelegd. Maar ook de op het oog misschien minder spectaculaire meldingen helpen ons vaak verder op weg met het ontdekken van migratiepatronen/routes van karpers van open water.
Open sluizen!
Om een van onze ontdekkingen er uit te lichten terug naar vorige zomer. Jullie weten het vast nog: droog, warm, zelf zijn we nauwelijks vooruit te branden maar zo niet onze karpers. Die lijken op heel veel wateren het op hun heupen te hebben gekregen. Uitzetters van de Oude Rijn doken op in het Amsterdam Rijnkanaal en die van Schermerboezem op het Markermeer en zelfs op het Gooimeer!
Eerder berichtten we al over Friese vissen die ineens in het IJsselmeer opdoken. Waar komt die volksverhuizing vandaan?
De ‘Groote Zeesluis’ in Muiden, duidelijk te zien is dat beide sluisdeuren hier open staan. Zo wordt passeren een peulenschil!
Inmiddels wordt het verband met open sluizen en waterinlaten steeds duidelijker! Van Jasper Korll van de karpercommissie van MidWest Nederland en werkzaam bij een waterschap kregen we een interessant document in handen met de getroffen maatregelen in verband met de droogte vorig jaar. Zo bleek de sluis in de Oude Rijn bij Harmelen geruime tijd (weken) wagenwijd te hebben opengestaan waardoor water vanaf de Lek en het Amsterdam Rijnkanaal naar binnen kon stromen richting Leiden. Een lokstroom dus die karpers niet onbewogen laat. Sterker het percentage meldingen van Oude Rijn-vissen op het ARK vanaf de zomer 2022 geeft aanleiding te vermoeden dat best veel ‘Oude Rijners’ zijn opgeschoven richting ARK en misschien verder.
Deze in 2019 in de Oude Rijn in Woerden uitgezette (EDKO)spiegel dook vorige maand bij melder Maarten Klomps op in het Amsterdam-Rijnkanaal bij Houten. Een van de vele verhuisde karpers sinds vorige zomer
Vraag is natuurlijk of deze gelokte karpers ook nog eens terugkeren naar hun uitzetgronden? Een situatie met open sluizen komt eigenlijk alleen voor bij ernstige droogte, of bij hoog water zoals op dit moment op de Neder-Rijn en Maas het geval is. Natuurlijk kunnen karpers altijd door schutsluizen door met schepen mee de sluis in te gaan en toch gebeurt dat best zelden.
Overigens hoeven we beslist geen medelijden te hebben met die verhuisde karpers. Het blijken keer op keer juist de karpers die de kleinere boezemsystemen verruilen voor het echt grote water die uitblinken in groei!
Wil je zelf ook graag weten waar de door jou in open water gevangen spiegelkarper ooit is uitgezet, meld die spiegelkarpers bij de Matching Community en onze matchers zoeken het voor je uit!
Introductie Gerard Hartmans
Mijn naam is Gerard Hartmans en ik zag het levenslicht in 1970. Ik ben geboren in Leeuwarden en ondanks wat omzwervingen woon ik daar nog steeds. Al ruim twintig jaar getrouwd met Jeanette en vader van twee tieners (Eline en Dyon).
Vissen heb ik geleerd van mijn opa en doe ik al vanaf mijn vijfde, waarbij in het begin vooral de snoek, baars en paling werden belaagd. Ergens halverwege de jaren tachtig werd ik gegrepen door het karpervirus nadat ik het karperboek van Rini Groothuis had gelezen…Tja, wie niet in die tijd. Al heel snel werd de focus gelegd op het grote open water… en laten wij daar nu net geen gebrek aan hebben in Friesland. In die tijd vingen we uitsluitend schubkarpers en was het vangen van een spiegel een unieke ervaring.
1998 vs 2020, twee Friese kanonnen van groot water.
Sinds begin jaren ’90 voer ik als marineman over de wereldzeeën, waarbij ik vaak maar vier a vijf maanden per jaar thuis was en dat twaalf jaar lang. Eigenlijk heb ik nooit voluit kunnen vissen in deze periode. In 2003 heb ik de marine verlaten maar in plaats van nu het hele jaar rond te gaan vissen ben ik er toen mee gestopt. De combinatie van een eigen bedrijf, twee kleine kinderen en een koivijver deden roet in het eten gooien. Dertien jaar lang lagen mijn hengels te verstoffen in de garage totdat in 2016 ineens de liefde voor het vissen weer oplaaide. Sindsdien ben ik fanatieker dan ooit en ik kan mij nu niet meer voorstellen hoe dit ooit zover heeft kunnen komen. Toen ik in 2016 mijn visserij weer oppakte, merkte ik al snel dat ik met mijn technieken uit 2003 achter de feiten aan liep.
Na zeven jaar modern karpervissen ben ik weer helemaal ‘back in business’ en geniet van de tijd aan de waterkant als nooit tevoren. Ik hoop dan ook van harte dat ik nog jarenlang mag genieten van deze mooie hobby en daarom wil ik ook graag mijn steentje bijdragen aan de BVK. Een club die deze hobby nog jarenlang kan bijstaan met raad en daad.
Een fraaie Westlandgrachter van de Friese boezem
Update handel in karper van open water
Twee weken geleden plaatsten we op Facebook een oproep aan karpervissers of zij wellicht foto’s van spiegelkarpers hadden van het water de IJzeren Vrouw bij Den Bosch. Die karpers zouden afkomstig kunnen zijn van open water en dat zou ons bewijs in handen geven om de handel in karpers afkomstig van open water bloot te leggen.
We hebben de nodige reacties gehad, maar we hebben geen bewijs gevonden van de aanwezigheid van spiegelkarpers afkomstig van open water in de IJzeren Vrouw!
Sportief genoeg nam ook de voorzitter van de hsv in Den Bosch, contact met ons op. We hebben met hem uitgebreid gesproken over de geruchten en waar die vandaan zijn gekomen. Zijn vereniging doet geen zaken met de beroepsvissers die in de Biesbosch actief zijn, wel noemde hij een andere beroepsvisser waarvan in de loop der jaren karpers zijn afgenomen: voornamelijk grote schubkarpers. De precieze herkomst van de grote schubkarpers die zijn uitgezet, onder meer in de IJzeren Vrouw, maar ook in andere verenigingswateren rond Den Bosch, is onduidelijk, maar het lijkt er sterk op dat de beroepsvisser/handelaar deze karpers niet op de Benedenrivieren heeft gevangen. Wij hebben contact opgenomen met de betreffende handelaar. Die bevestigde dat de door hem geleverde grote karpers niet van open water (rivier) komen, maar waarvandaan wel werd niet gezegd.
Koop bij erkende kwekers/leveranciers en liefst k3 of k4!
Uiteraard hebben we de voorzitter van hsv Den Bosch met klem aangeraden om voortaan van reguliere kwekers kweekkarper te betrekken in plaats van karpers met een onbekende herkomst te kopen van een beroepsvisser/handelaar.
Bij de BVK maken we ons ook al langer zorgen over de rage om volwassen (grote) karpers op te kopen en uit te zetten. Dat ze in betaalwateren zo gek zijn om de volle mep te betalen voor oude(re) karpers verbaast niet, maar bedenk wel dat je te allen tijde veel minder lang plezier hebt van oudere karpers die zich vaak minder goed aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Bovendien speel je met deze voorkeur voor grote karpers (5 kg plus) beroepsvissers in de kaart spelen die zo hun wild gevangen karpers beter en duurder kwijt kunnen aan de hengelsport! Al met al moge het duidelijk zijn dat de sleutel om die handel in karpers van open water een gevoelige deuk toe te brengen bij de hengelsport zelf ligt!
- Koop uitzetkarper altijd bij gerenommeerde kwekers (staan met naam en toenaam op onze website) en eis bij elke karper leverantie dat de leverancier/kweker de herkomst van de geleverde karper zwart op wit geeft!
Je kunt ons altijd raadplegen als je de herkomst van een partij karper niet helemaal vertrouwt!
Ondertussen gaan we als BVK komend voorjaar niet alleen met Sportvisserij Nederland om de tafel om over de handel in karpers van open water te praten, maar gaan we ook langs bij beroepsvissers om hun kant van het verhaal te horen en te zien wat of er afspraken te maken zijn over terugzetten van karper.
We houden jullie op de hoogte!
Wat betreft handel in karper is deze foto voor ons inmiddels iconisch. Een spiegel die zich vast zwom in staand wand op het IJmeer. Genomen door Rolf Bouman, die de vis gelukkig uit zijn benaderde positie wist te bevrijden.
Spiegel van de maand februari: IJzer 234
De rubriek Spiegel van de maand is vooral bedoeld voor vangsten waar je graag iets meer over te weten komt. Dat kan zijn als SKP-coördinator maar net zo goed als karpervisser. Liefst natuurlijk vangsten waar een bijzonder verhaal achter schuil gaat, en dat is eerder het geval dan je misschien denkt. Met onze expertise op basis van alweer bijna 25 jaar SKP-monitoring vinden we altijd wel een aanknopingspunt om iets te vertellen waar wij althans zelf enthousiast van worden. Het is aan jullie om ons die voorzet te geven!
Deze keer is het thema groei van karper. Waardoor bereikt de ene karper zomaar de 20 kg en blijven de broertjes en zusjes van precies dezelfde uitzetting amper de 10 kg? Dit fenomeen kom je werkelijk altijd en overal tegen. Je zou zeggen dat karpers in dezelfde omstandigheden ongeveer dezelfde groeilijn hebben maar niets is minder waar. Zijn dat dan toch de genen of ligt het toch iets ingewikkelder. We zien dat er op open water grote verschillen zijn in (migratie)gedrag van karpers. Hoewel je vanuit menselijk perspectief misschien zou verwachten dat karpers die heel veel zwemmen/zwerven veel energie verbruiken en daardoor niet van die zware lobbessen worden denkt Joris dat eerder het tegendeel waar is! Hoe dat zit (volgens Joris) lees je hier.
