Beste melders,

De keerzijde van succes is een wachtrij. Dat geldt ook voor de Matching Community. Zo’n mooi lang Hemelvaartsweekend nodigt karpervissers uit om hun geluk te beproeven en als de spiegelkarpers van open water dan ook meewerken draaien wij overuren! Tenminste, nu een groeiend leger karpervissers die spiegels bij ons meldt. De mooiste meldingen komen langs: beren van spiegels, fraaie spiegels, rijenkarpers, lederkarpers en een enkele edelschub. We zouden ze dolgraag allemaal (snel) matchen, maar dat is zelfs voor de matchers van de Matching Community nu te veel gevraagd. Naast het aantal meldingen speelt ook mee dat in deze tijd van het jaar karpers worden gedreven door paaidrift. Dan duiken ze niet alleen vaak op de gekste plekken op, ze bevinden zich dan ook opvallend vaak ver ‘van huis’. Zie dan als matcher maar eens in de goede uitzetmap van het juiste SKP terecht te komen!

Dit Icoon van de randmeren viel onlangs (afgepaaid) in handen van Stefan van den Brink. Een cadeautje voor melder en matcher!

Het is als melder goed te weten dat we geen enkele melding van open water bewust links laten liggen. Het kan gebeuren dat je een tijdje langer moet wachten op een match, maar weet dat we altijd een poging doen! Heb je na 2 a 3 weken nog niks gehoord van de Matching Community dan kun je ons gerust een herinnering sturen. Dat laat extra zien hoe graag je een terugkoppeling wil op je melding en dat maakt ook dat wij het onderste uit de kan halen. Bedenk ook dat de meldingen waarbij het ‘t langst duurt voor er een match is, vaak de mooiste zijn! Van heel ver weg bijvoorbeeld, of van enkele sluizen verderop.

Dus we hopen op wat begrip en geduld en het is tegelijk misschien wel handig om zekere oudere vangsten op te sparen tot rustiger tijden. Dat is de periode juli-augustus en uiteraard na september. Maar vergeet ze niet te melden! Buiten dat het leuk is om een terugkoppeling te krijgen over in open water uitgezette karper, is SKP-monitoring een nuttige bron van kennis die wij als karpervissers zonder hulp van instanties hebben opgebouwd en springlevend houden.

Dus blijf ze vangen en melden!

De matchers van de Matching Community

We schrijven 7 april als de eerste paaifilmpjes al verschijnen op Facebook! Frank Wagenaar trof tijdens een van zijn natuurtochten in een waterbergingsgebied bij de Linge paaiende karpers aan. Kenmerk: zeer ondiep water met veel paaisubstraat (in dit geval riet).

Een dag later was het raak in een van de uitwaarden van onze grote rivieren. Daar staat het water nog steeds relatief hoog en dat triggerde rivierkarpers hier en daar om de overstroomde gebieden op te trekken.

Met behulp van een drone konden daar op een van die uiterwaarden mooie beelden worden vastgelegd van een paar groepjes karpers (spiegels en schubs) die zich klaar maken voor de paai en uiteindelijk kwam het daar op 8 april tot paai.

We hebben al vaker aandacht besteed aan het fenomeen vroege paai. Dat het op 8 april met een watertemperatuur van 11 graden op de rivier zelf en maximaal 15 graden op de uiterwaarden al tot paai kwam verbaasde ons toch weer. Het laat vooral zien hoe opportunistisch (flexibel) karpers zijn. Mogelijk speelt dit jaar mee dat we nauwelijks een winter hebben gehad en ook het voorjaar warmer dan normaal verloopt. Dat zal wellicht ontwikkeling van hom en kuit extra stimuleren. Of de ontwikkeling van het bevruchte kuit en het te verwachten broed ook goed komt is bij karper natuurlijk zeer de vraag. Daar speelt naast het weer van de komende dagen vooral ook het aantal predatoren een rol. Natuurlijk voedsel is in deze tijd nog schaars en veel vissoorten eten bij gebrek aan bulkvoedsel graag kuit en broed van karper.

Voorlopig noteren wij 7 april als vroegste datum waarop karper in open water (rivieren enz.) zichtbaar aan het paaien is geweest.

De BVK staat niet alleen voor verantwoord karperbeheer maar ook voor welzijn van karpers. Dat betekent dat we die gevangen karpers zo goed mogelijk willen behandelen. Daarin leren we steeds bij, ook al omdat die karpers alsmaar zwaarder worden en daar past een andere (be)handeling bij dan bij het bescheiden formaat waar we het ‘vroeger’ meestal mee moesten doen. Tot onze zorg neemt het aantal vangstmeldingen waarbij grote karpers een stuk van de staart missen hand over hand toe. Nog niet zolang geleden legden wij de link met een trend die sluipenderwijs in de lage landen wordt gezien als normaal gedrag: het te pas en te onpas gebruiken van ‘slings’.

Een gevulde sling voor het perfecte plaatje?

Lees hier meer daarover en ga bij jezelf te rade wat jij kan bijdragen om een eind te maken aan het nodeloos bewaren van karpers!

Aanstaande zaterdag 9 maart houden wij onze jaarlijkse Algemene Leden Vergadering (ALV) vanaf 11.00 uur, zoals gebruikelijk in Het Wapen van Diemen. Via de mail is een uitnodiging aan alle leden verzonden. Ben je lid, maar heb je de uitnodiging niet via de mail gekregen, neem dan even contact op via het contactformulier dat je hierboven vindt onder het kopje ‘algemeen’ zodat we je mailadres aan onze lijst kunnen toevoegen, en kom natuurlijk ’s ochtends mee vergaderen.

Tijdens het open middaggedeelte vanaf 13.00 uur is er ruim baan voor discussie en concreet bouwen aan karperbeheer in open water. Toegang is hier vrij voor alle geïnteresseerden. Het is jullie vast niet ontgaan dat deze middag het IJsselmeergebied centraal staat. We lanceren dan ook de plannen voor een groot SKP voor Markermeer/IJmeer en IJsselmeer. Het belooft een enerverende middag te worden.

Sinds eind jaren 80 van de vorige eeuw is de gemiddelde temperatuur in Nederland gaan stijgen. De grootste effecten zijn in de zomer te zien, maar ook in de winter is de gemiddelde temperatuur de afgelopen decennia met ongeveer twee graden Celsius gestegen. Hieronder een plaatje dat de gemiddelde wintertemperatuur in Nederland van de laatste 100 jaar weergeeft (bron KNMI).

Amfibieën, maar eigenlijk alle koudbloedige beesten waaronder insecten en ook vissen, verbruiken bij hogere temperaturen in de winter meer energie dan goed voor ze is, en raken hierdoor steeds verder verzwakt. Omdat warmere maanden in de winter meer energie kosten dan dieren tijdens koudere maanden in dezelfde periode kunnen besparen kun je het werkelijke effect van de opwarming op de conditie van deze dieren beter bestuderen door te kijken naar de totale opwarming per winter. Een manier om dit te visualiseren is om per maand de verhoging ten opzichte van het gemiddelde van voor de opwarming te meten, en voor de wintermaanden van een seizoen al deze verhogingen bij elkaar op te tellen. Als je dat uitzet tegen de tijd krijg je onderstaand plaatje.

De stippellijnen zijn het voortschrijdend 30-jarig gemiddelde. Het is duidelijk te zien dat deze lijnen sinds eind jaren 80 van de vorige eeuw sterk oplopen. Bovenstaand plaatje komt uit een artikel uit Nature Today dat vertelt over padden. De steeds warmere winters zijn mogelijk een verklaring voor de 60 procent achteruitgang van het aantal padden in Nederland in de laatste 15 jaar. Een link met koudbloedige karpers is snel gemaakt (klik op het plaatje om naar het padden-artikel te gaan).

Natuurlijke aanwas van karper is een van de onderzoeksthema’s van de BVK. We houden die jonge aanwas niet alleen goed in de gaten, we proberen ook de vinger te leggen op bepalende factoren voor aanwassucces. Zoals bekend is de natuurlijke aanwas van karper op open water wisselend met sinds de jaren negentig een duidelijk negatieve trend. Daar is ongetwijfeld een verband met het schonere plantenrijkere water en de daarmee gepaard gaande uitbreiding van natuurlijke vijanden van karper in de opgroeifase. In snoekrijk water is de natuurlijke aanwas van karper na 1 jaar praktisch nul. Als je nu wil tegenwerpen dat je voorbeelden kent van water met veel snoek en ook veel jonge k1/k2 karper dan zou je eens moeten nagaan of het niet gaat om een zone die (tijdelijk) is gescheiden van de rest van het water!

Maar is predatie het gehele verhaal of is er meer dat speelt bij overleving van jonge karpertjes? In Amsterdam zijn wij al sinds 2003 bezig met kleinschalige kweek/opgroeiprojecten voor karper. Daarbij lopen we tegen veel problemen aan en lukt het ons slechts bij uitzondering om karpers te laten opgroeien. Met name in de wintermaanden gaat er veel mis bij de jongste karpertjes en is de uitval vaak enorm. Ook in watertjes waar predatie minder een rol speelt. Opvallend genoeg lijken juist winters zoals de huidige het minst gunstig voor overleving van (jonge) karper.

Een bij een recente afvissing gevangen eigenkweek K1-karper .Je mag rustig stellen dat dit visje ten dode opgeschreven is. Overlevingskansen van k1 karpertjes in een slappe winter als deze zijn nihil.

Deze bij dezelfde afvissing gevangen k3-spiegel lijkt beduidend betere kansen op overleving te hebben en mocht naar open water!

Mijn oog viel van de week op het hierboven genoemde onderzoek naar de teruggang van padden sinds de jaren tachtig. Ook in onze wijk in Diemen valt pijnlijk op hoe die paddentrek elk jaar minder wordt qua aantallen. Circa tien jaar geleden verzamelde ons gezin op zachte avonden in maart gerust een emmer vol padden om die op een veiliger plek verderop weer los te laten. Inmiddels zijn het individuen geworden.

Het onderzoek laat duidelijk zien waar de schoen wringt: het karakter van de huidige winters zet veel dieren op het verkeerde been. De beste overlevingsstrategie voor amfibieën en veel andere soorten in onze contreien gedurende de maanden oktober tot en met maart is winterrust: je terugtrekken op een veilige plek en zo weinig mogelijk energie verbruiken. Dan kom je normaal gesproken op je vetlaag de winter wel door. Maar als je steeds wordt gewekt door hoge temperaturen beweeg je meer en moet je dus bij-eten. Maar dat aanbod is er gewoon niet in januari en februari. Dat geldt voor padden maar ook voor k1-karpers. Ze zijn al gauw te actief voor het voedselaanbod in de wintermaanden en gaan massaal dood.

Uiteraard is het altijd een samenspel van factoren, maar de factor zachte kwakkelwinters is vast en zeker beperkend voor de zelfredzaamheid van karpers in onze klimaatzone. Kunnen we daar iets aan/tegen doen buiten het als mensheid proberen te voorkomen van verdere klimaatverandering?

Eenmaal uit de winterrust gehaald zou je door bijvoedering karpers in conditie kunnen houden, maar dan moet je dat voeren wel tot half april volhouden. Op de schaal van vijvers en betaalwateren valt dat te doen en wordt dat ook wel gedaan, maar niet op ons open water. Op die grote systemen kunnen we net als in het artikel wordt gezegd, niet meer doen dan hopen dat op den duur ook karpers zich weten aan te passen aan de gemiddeld hogere winterse temperaturen.

Joris Weitjens