Update handel in karper van open water
Twee weken geleden plaatsten we op Facebook een oproep aan karpervissers of zij wellicht foto’s van spiegelkarpers hadden van het water de IJzeren Vrouw bij Den Bosch. Die karpers zouden afkomstig kunnen zijn van open water en dat zou ons bewijs in handen geven om de handel in karpers afkomstig van open water bloot te leggen.
We hebben de nodige reacties gehad, maar we hebben geen bewijs gevonden van de aanwezigheid van spiegelkarpers afkomstig van open water in de IJzeren Vrouw!
Sportief genoeg nam ook de voorzitter van de hsv in Den Bosch, contact met ons op. We hebben met hem uitgebreid gesproken over de geruchten en waar die vandaan zijn gekomen. Zijn vereniging doet geen zaken met de beroepsvissers die in de Biesbosch actief zijn, wel noemde hij een andere beroepsvisser waarvan in de loop der jaren karpers zijn afgenomen: voornamelijk grote schubkarpers. De precieze herkomst van de grote schubkarpers die zijn uitgezet, onder meer in de IJzeren Vrouw, maar ook in andere verenigingswateren rond Den Bosch, is onduidelijk, maar het lijkt er sterk op dat de beroepsvisser/handelaar deze karpers niet op de Benedenrivieren heeft gevangen. Wij hebben contact opgenomen met de betreffende handelaar. Die bevestigde dat de door hem geleverde grote karpers niet van open water (rivier) komen, maar waarvandaan wel werd niet gezegd.
Koop bij erkende kwekers/leveranciers en liefst k3 of k4!
Uiteraard hebben we de voorzitter van hsv Den Bosch met klem aangeraden om voortaan van reguliere kwekers kweekkarper te betrekken in plaats van karpers met een onbekende herkomst te kopen van een beroepsvisser/handelaar.
Bij de BVK maken we ons ook al langer zorgen over de rage om volwassen (grote) karpers op te kopen en uit te zetten. Dat ze in betaalwateren zo gek zijn om de volle mep te betalen voor oude(re) karpers verbaast niet, maar bedenk wel dat je te allen tijde veel minder lang plezier hebt van oudere karpers die zich vaak minder goed aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Bovendien speel je met deze voorkeur voor grote karpers (5 kg plus) beroepsvissers in de kaart spelen die zo hun wild gevangen karpers beter en duurder kwijt kunnen aan de hengelsport! Al met al moge het duidelijk zijn dat de sleutel om die handel in karpers van open water een gevoelige deuk toe te brengen bij de hengelsport zelf ligt!
- Koop uitzetkarper altijd bij gerenommeerde kwekers (staan met naam en toenaam op onze website) en eis bij elke karper leverantie dat de leverancier/kweker de herkomst van de geleverde karper zwart op wit geeft!
Je kunt ons altijd raadplegen als je de herkomst van een partij karper niet helemaal vertrouwt!
Ondertussen gaan we als BVK komend voorjaar niet alleen met Sportvisserij Nederland om de tafel om over de handel in karpers van open water te praten, maar gaan we ook langs bij beroepsvissers om hun kant van het verhaal te horen en te zien wat of er afspraken te maken zijn over terugzetten van karper.
We houden jullie op de hoogte!
Wat betreft handel in karper is deze foto voor ons inmiddels iconisch. Een spiegel die zich vast zwom in staand wand op het IJmeer. Genomen door Rolf Bouman, die de vis gelukkig uit zijn benaderde positie wist te bevrijden.
Spiegel van de maand februari: IJzer 234
De rubriek Spiegel van de maand is vooral bedoeld voor vangsten waar je graag iets meer over te weten komt. Dat kan zijn als SKP-coördinator maar net zo goed als karpervisser. Liefst natuurlijk vangsten waar een bijzonder verhaal achter schuil gaat, en dat is eerder het geval dan je misschien denkt. Met onze expertise op basis van alweer bijna 25 jaar SKP-monitoring vinden we altijd wel een aanknopingspunt om iets te vertellen waar wij althans zelf enthousiast van worden. Het is aan jullie om ons die voorzet te geven!
Deze keer is het thema groei van karper. Waardoor bereikt de ene karper zomaar de 20 kg en blijven de broertjes en zusjes van precies dezelfde uitzetting amper de 10 kg? Dit fenomeen kom je werkelijk altijd en overal tegen. Je zou zeggen dat karpers in dezelfde omstandigheden ongeveer dezelfde groeilijn hebben maar niets is minder waar. Zijn dat dan toch de genen of ligt het toch iets ingewikkelder. We zien dat er op open water grote verschillen zijn in (migratie)gedrag van karpers. Hoewel je vanuit menselijk perspectief misschien zou verwachten dat karpers die heel veel zwemmen/zwerven veel energie verbruiken en daardoor niet van die zware lobbessen worden denkt Joris dat eerder het tegendeel waar is! Hoe dat zit (volgens Joris) lees je hier.
Introductie nieuw bestuurslid Jeroen Verschaeve
Ik ben Jeroen Verschaeve, geboren te Menen in 1974, ben 15 jaar gehuwd met Angela en heb een 13 jaar jonge zoon Arthur. Ik woon op dit moment in Zillebeke, een gemeente in West-Vlaanderen. Ik werk samen met mijn ouders in de horeca, waar we een hotelketen opgericht hebben: Westhoek-Hotels.
Ik vis al meer dan 40 jaar. Witvissen heb ik geleerd van pa en opa ten tijde de bamboehengel en ijzeren leefnet en daarna ben ik nooit meer gestopt met vissen. Elke was ik dag na school aan het water te vinden. Zomer, winter, zolang het water niet volledig dichtgevroren was zat ik aan het water. En in de klas zat ik te dromen over vissen… “Jeroen waar ben je weer met je gedachten?” “Aan het water juffrouw”, hahaha…
Ik heb veel visserijen beoefend en vissoorten belaagd: wedstrijdvissen met de vaste hengel, op de paling vanop de oever, snoek en snoekbaars vanuit de boot en natuurlijk op karper. Dit alles in België, Nederland & Frankrijk. Maar de laatste 10 jaar vis ik vooral op karper. Mijn voorkeur gaat naar GROTE open wateren: rivieren, kanalen, …
Jeroen met een prachtige groot-water vis
Ik zetel in de Provinciale Visserij Commissie (PVC) in West-Vlaanderen als verantwoordelijke voor de Provinciale wateren. In de praktijk zet ik me eigenlijk in voor alle waters en elke discipline. Ik heb al veel proberen te realiseren, waarvan pak ‘m beet 1/3 ook verwezenlijkt werd. Dit loopt uiteen van specifieke visuitzettingen zoals snoek of glasaal, tot visplaatsen aanleggen, wetswijzigingen, SKP’s promoten, noem maar op. Binnen de PVC is het een kwestie van veel geduld te hebben en veel aan te dringen. Hengelsteigers aangelegd krijgen bijvoorbeeld op de Leie is een plan van jaren. Ooit 13 jaar geleden begonnen met aanvragen. In 2023 beginnen ze er eindelijk aan!
Ik zetel ook in het Openbaar Overleg Orgaan van Agentschap Natuur En Bos, dat is ‘the place to be’ aangaande de opmaak en goedkeuring van de visserij wetgeving.
Wat ik nog wil verwezenlijkt zien is een goede controle langs de waterkant, voldoende paaimogelijkheden voor de vissen, hengelplaatsen specifiek op de Leie en Schelde. Laten we daarmee beginnen, want daarmee zijn we al decennia zoet…
Niet minst belangrijk natuurlijk is het oprichten van het spiegelkarperproject op de Leie in 2009. Heel wat vangstgegevens verzameld, Fish-inn’s georganiseerd, aanvragen gedaan om uiteindelijk groen licht te krijgen in 2010 om vanaf 2011 karpers te mogen uitzetten. Dit zowel in Oost- en West-Vlaanderen. Als ik anno 2023 zie wat de impact geweest is van de uitzettingen kan ik alleen maar trots zijn op het vele werk dat er ingestoken is. Niet alleen door mij natuurlijk! De wateren in ons land zijn niet zo groot en uitgestrekt als bij onze Noorderburen. Een duizendtal spiegels uitzetten op de Leie of Schelde verspreid door de jaren heeft al een grote boost op het karper bestand.
Jeroen met een spiegel van de Leie
KOP, wat staat voor ‘Karper Onderhouduitzettings Plan’, oh wat hoop ik dat die erdoor geraakt. Na een heel constructief overleg met alle West Vlaamse Spiegelkarperproject-verantwoordelijken is dit plan geboren. Het is niet minder dan een aanvraag voor het uitzetten van spiegelkarper op alle wateren waar reeds een SKP loopt. Dit, verantwoord en gecontroleerd, met intervallen om de 7 jaar voor tientallen jaren ver. Als Agentschap Natuur en Bos dit goedkeurt zitten we voor jaren goed. 17 maart is de volgende vergadering van de PVC en zal dit aan bod komen. Fingers crossed dus!
Wat mijn bijdrage zal zijn voor het BVK zal nog moeten blijken. De interesse is er natuurlijk, maar zoals velen waarschijnlijk kom ook ik veel tijd te kort. Ik ben dan ook nog eens voetbalcoach bij de jeugd. Het houdt ergens op. En ik doe niet graag half werk!
Jeroen Verschaeve
Verslag ALV en open bijeenkomst 2023
Verslag ALV
De algemene ledenvergadering van 2023 waarin is teruggekeken op 2022 en waarin de plannen voor 2023 zijn toegelicht werd bezocht door zo’n 20 leden uit Friesland, uit België en uit een flink aantal regio’s daartussenin. Rond 10.30 uur opende voorzitter Joris Weitjens de vergadering.
Een belangrijk agendapunt was de actie rond intentieverklaringen waarmee diverse betrokkenen bij de handel in levende karper aan konden geven geen karpers van open water te zullen verhandelen. Hoewel veel partijen hebben getekend is de actie nog niet afgelopen. Zo zal de BVK nog op bezoek gaan bij Sportvisserij Nederland (SVN) om ook hen bij onze missie te betrekken. Die missie is primair het beëindigen van de handel in door SKP’s uitgezette spiegelkarpers. Door SKP-monitoring blijkt dat we vrij goed een vinger aan de pols kunnen houden of alle partijen zich er ook aan houden! De indruk is dat na een periode waarin veel beroepsvissers van open water toch maar die spiegelkarpers terugzetten om geen gedoe te krijgen, de laatste 5 jaar er toch weer meer karpers worden aangeboden door beroepsvissers. De BVK beraadt zich nog over verdere actie rondom het meenemen van (spiegel)karpers door beroepsvissers.
Een tafel vol expertise.
De Matching Community (MC) draait als een tierelier, met als bonus een paar erg goede nieuwe matchers voor een paar hoofdpijndossiers, waaronder het mega-archief van SKP Friesland. Om de integriteit van de MC te bewaken wordt continue gekeken of matchers nog wel actief zijn. Van niet actieve matchers wordt de toegang tot de OneDrive met plankfoto’s en match-archieven bevroren.
Binnen het bestuur zijn wat wijzigingen. Cornelis Ouwehand treedt af als penningmeester en zijn taken worden overgenomen door Gerard Hartmans, Filip Matthys treedt af als secretaris en zijn rol gaat worden overgenomen door Ate Loonstra. Verder is gestemd over verlenging van de bestuurspositie van Robert-Paul Naeff en toetreden tot het bestuur door Jeroen Verschaeve. De leden stemden unaniem in met de voorgestelde rolverdelingen.
Rechts in beeld Filip Matthys, in het midden Gerard Hartmans.
Tijdens de rondvraag ontstond een discussie over waarom niet meer info wordt gedeeld door SKPs en/of BVK over wat waar rondzwemt. Melders haken af omdat ze te weinig terugkrijgen voor hun meldingen, zo werd gesteld. Diverse invalshoeken zijn besproken, zo willen sommige melders precies weten wat waar rondzwemt maar houden anderen het vissen liever mysterieus. Joris maakt namens de BVK op dit moment al jaarrapportages van SKP-monitoring voor alle open water SKP’s in diverse regio’s (MidWest, ZuidWest, Friesland). Deze rapportages mogen verspreid worden door de visrechthebbende federaties en daaraan verbonden hsv’s. Er kan gekeken worden of deze rapportages wat meer en eerder publiekelijk beschikbaar kunnen worden gemaakt. Ook kunnen SKPs zelf meer doen aan data delen/jaarverslagen maken van hun specifieke project voor hun melders of voor een groter publiek. Algehele mening was dat we niet zomaar alle informatie publiek moeten maken om melders en hun stekken/wateren te beschermen. Binnen de Matching Community zijn er bovendien richtlijnen voor de terugkoppeling na een match.
Prijsuitreiking ITMW
Meteen na de pauze was de prijsuitreiking aan de winnaars van het internationale terugmeldweekend (ITMW). De aanwezige prijswinnaars werden in het zonnetje gezet door Joris Weitjens en kregen prijzen uitgereikt die beschikbaar waren gesteld door Boezem Baits. Diegenen die niet aanwezig konden zijn en zich wel hadden afgemeld hebben hun prijs inmiddels thuisbezorgd gekregen. De winnaar van de BVK-wisseltrofee Niels de Jong krijgt de trofee op 18 februari tijdens de karperavond van de AHV in Amstelveen.
Links: Henri van der Wal, melder en matcher bij SKP Friese Boezem ontvangt een mooi Boezem Baits pakket uit handen van de voorzitter, rechts Tycho van Straaten krijgt het door hem gewonnen prijzenpakket.
Verslag Open bijeenkomst – Toekomst uitzetbeleid op open water
Het open deel van de bijeenkomst had dit keer als thema “de toekomst van het uitzetbeleid op open water”. Wijtze Tjoelker was gevraagd als gastspreker om de discussie in te leiden met een presentatie over zijn ervaringen met en visie op het uitzetten op open water.
Al in 1999 werden in Friesland de eerste contacten gelegd om toestemming te krijgen voor uitzettingen op het open water. Het doel van deze uitzettingen was met name het behoeden van de spiegelkarper voor uitsterven en het zorgen voor meer diversiteit. Daarnaast maakten de uitzettingen monitoring mogelijk en konden inzichten uiteindelijk gebruikt worden voor een hernieuwd duurzaam beleid. In 2005 werden de eerste uitzettingen gedaan. In 2013 werd toestemming gekregen voor jaarlijkse uitzettingen tot en met 2025. Belangrijke boodschap van Wijtze was dat we hebben geleerd hoe we waterbeheerders kunnen overtuigen en als gevolg daarvan er steeds meer uitgezet kan worden en ook wordt. Als gevolg van dit succes verandert het wensenpakket. Waar het doel was om een op de drie à een op de vier karpers een spiegelkarper te laten zijn worden op sommige plaatsen nu in verhouding veel meer spiegelkarpers gevangen. Tot verhoudingen van 1 op 2 toe. Gedeeltelijk valt dit te verklaren doordat schubkarpers vaak in het wild geboren zijn en daardoor schuwer en minder genegen onze boilies te eten. Maar de roep om ook (edel)schubkarpers uit te zetten klinkt steeds vaker. Wijtze benadrukt dat hier vaak geen goede onderbouwing voor is. Geruisloos is het teruggeven van de plaats voor spiegelkarpers vervangen door zoveel mogelijk uitzetten, zolang het maar binnen de normen van de waterschappen blijft.
Wijtze is een overtuigende spreker!
Wat je momenteel verder ziet, en dit is een goede ontwikkeling, is dat door aanleg van natuurlijke oevers en overstroomgebieden ook de karper zich succesvoller voortplant. In de vangsten ziet hij steeds vaker ook kleinere schubkarpers, met name als hij vist met partikels. De vraag is daarom of we niet terughoudender moeten zijn met uitzetten nu het oorspronkelijke doel behaald lijkt en ook de natuurlijk aanwas op gang lijkt te komen door dit soort mooie ecologische ontwikkelingen.
Wijtze blijft benadrukken dat we aan tafel moeten blijven zitten met waterbeheerders en terrein-beheerorganisaties (TBO’s) zoals natuurmonumenten of in Friesland het Fryske Gea. Ons uitzetsucces heeft een keerzijde. Ondertussen zijn er in Nederland 44 SKP’s actief. Op steeds meer wateren zwemmen steeds meer spiegelkarpers. Door onze verzoeken om uit te mogen zetten leren de waterbeheerders en TBO’s ook, en gaan ze steeds meer vragen stellen. Met deelname in visstandbeheercommissies (VBC’s) en een jaarlijks visplan en een goede voorbereiding kunnen we een (behoudend) uitzetbeleid blijven verkopen. Wat we niet moeten doen is onze eigen ruiten ingooien door bijvoorbeeld illegale uitzettingen. Niet alleen kunnen deze resulteren in veel sterfte, ook van de originele populatie, maar ook beschadigt dit de relatie met andere instanties. En we moeten in de gaten blijven houden dat we onze doelstelling van 1 op de drie karpers een spiegelkarper niet voorbijrennen. Soms is een pas op de plaats gewenst.
Wijtze Tjoelker pleit tenslotte voor het vastleggen van een ‘visie op een nieuw en duurzaam karper uitzetbeleid’ met daarin aandacht voor een aantal onderwerpen waaronder:
- hernieuwde doelstellingen voor uitzetten,
- randvoorwaarden waaraan moet worden voldaan,
- de plaats van de SKPs daarin,
- monitoring
- aandacht voor de kader richtlijn water (KRW) waaraan Nederland moet voldoen,
- een meer ecologische benadering
Joris Weitjens presenteert vervolgens een lezing over de Richtlijnen voor Uitzetten van Karper (RUK). Tijdens zijn presentatie vertelt Joris over hoeveel je mag uitzetten, waar je aan moet voldoen, wie mag uitzetten, en hij geeft enkele voorbeelden van rekenmethodes. Joris schetst de twee kanten van RUK. In geval van gebruikswateren (vaarten, kanalen enzovoorts) kunnen federaties vaak goed uit de voeten met de richtlijnen en is er veelal toestemming gekregen om uit te zetten, vaak tot 30 kg per ha, wat in de praktijk vaak heel veel is en waarbij geen rekening wordt gehouden met de bestaande karperpopulatie. Aan de andere kant heb je grote gesloten watersystemen waar geen toestemming voor te krijgen is van de waterbeheerder.
Zeker met het oog op de doelstelling waaraan Nederland moet voldoen, om uiterlijk in 2027 een goede waterkwaliteit (KRW) te hebben of minimaal alle maatregelen te hebben genomen om dat schone water mogelijk te maken, worden waterschappen een obstakel. Het is vrijwel onmogelijk te bewijzen dat uitzetten van karpers geen negatief effect zal hebben. Gelukkig zijn er wel voorbeelden van wateren waar de waterkwaliteit er ondanks regelmatige flinke uitzettingen op vooruit is gegaan.
Als risico van weigeren van uitzettingen ziet Joris dat karpervissers een nee niet meer accepteren en dan maar clandestien gaan uitzetten. Joris stelt overigens anders dan Wijtze dat wat hem betreft onverantwoord, ongefotografeerd uitzetten, al heb je toestemming, soms schadelijker is dan zonder toestemming verantwoord, gefotografeerd en kleinschalig uitzetten. Werkelijk het domste wat je kunt doen is dubbel uitzetten! Helaas gebeurt het steeds vaker dat karpervissers in wateren waar al een mooi uitzetprogramma van een hsv of federatie loopt, alsnog op eigen houtje karpers kopen bij een kweker en uitzetten. Daarmee gooien we als karpervissers onze eigen glazen in.
Joris neem het publiek mee.
Joris benadrukt dat de trend van karper in open water al sinds circa 2000 negatief is en uitzettingen zullen daarom nodig/noodzakelijk blijven willen karpervissers op de grote open wateren nog terecht kunnen.
Net als Wijtze ziet hij een belangrijke rol voor de BVK weggelegd. Voorlichting, ook aan federaties die tegenwoordig bijna alle karperuitzettingen initiëren en uitvoeren, over de ecologie van karpers is essentieel. Niet automatisch op de uitzetknop drukken en een uitzetprogramma klakkeloos volgen, maar tussentijds evalueren en waar nodig op de rem gaan staan, is wezenlijk voor verantwoord karperbeheer. Met SKP-monitoring hebben we een prachtig middel in handen!
Natuurlijke aanwas
Joris legt uit dat voor aanwas van jonge karper (net zo goed als alle andere vis) geldt dat hoe beter de waterkwaliteit wordt, hoe belangrijker de inrichting van een water is. Het gaat altijd mis bij onvoldoende schuilmogelijkheden voor jonge vis! Dan hebben predatoren als snoek, meervallen, aalscholvers enz. vrij spel. De positieve effecten van de aanleg van natuuroevers en overstroomgebieden in open wateren is hier en daar tastbaar. Joris laat een voorbeeld zien van een geschikte vooroever in het IJmeer bij Amsterdam. Door deze aanpassing aan de inrichting wemelt het hier van de jonge karpertjes die ook succesvol kunnen opgroeien.
Dit type vooroever blijkt uitermate vriendelijk voor opgroei van jonge vis inclusief karper.
Joris ziet een constructieve houding tegenover water- en natuurbeheerders als sleutel voor duurzaam karperbeheer. Wellicht kunnen we ook nadenken over ruilmiddelen die karperuitzettingen mogelijk maken. Denk bijvoorbeeld aan meewerken aan verbeterprojecten in verkarperde polders en vormen van actief biologisch beheer om een betere waterkwaliteit en gevarieerde visstand te bewerkstelligen.
Net als Wijtze pleit Joris voor een behoudend uitzetbeleid met pas op de plaats bij uitzetprogramma’s voor langer lopende SKP’s, zeker bij groeistagnatie en overschrijding van de norm ‘1 op 3 een uitzetter’. Voor grote open wateren met weinig natuurlijke aanwas is het wellicht heel verstandig genoegen te nemen met minder dan 30 kg per hectare aan karper die nu door RUK als een soort ondergrens wordt gezien, bijvoorbeeld 20, of misschien nog minder als einddoel. Het is voorlopig nog heel belangrijk om te mogen blijven uitzetten ook al is het maar mondjesmaat.
Joris ziet als ultiem doel op korte termijn een SKP-IJsselmeer/Markermeer, een plan dat al wat langer leeft bij de BVK en inmiddels bij Sportvisserij Nederland ter tafel ligt. Mochten we dat voor elkaar krijgen dan is extra duidelijk dat we tegelijk moeten blijven ageren tegen vernietiging van ons uitzetkapitaal door beroepsvissers!
Na de lezingen werd met de zaal besproken hoe het karperuitzetbeleid in eigen regio is geregeld, hoe de karperstand zicht ontwikkelt en hoe dat eventueel beter kan.
Wat ons betreft een nuttige en geslaagde meeting!
Ate Loonstra
Opiniestuk Wijtze Tjoelker – (In)zicht op de toekomst
Aanstaande zaterdag na afloop van de algemene ledenvergadering van de BVK zal Wijtze Tjoelker een presentatie geven over zijn perspectief op de toekomst van het karperuitzetbeleid op open water. Wie Wijtze een beetje kent weet dat hij als initiator en begeleider van SKP Friese Boezem enorm veel kennis en ervaring heeft vergaard over karperbeheer en meer specifiek over karperuitzettingen en dat hij tegelijk niet schuwt man en paard te noemen. Mede daarom zijn we zo blij met zijn bereidheid om over dit onderwerp te spreken. Van buiten het karperviswereldje (lees waterbeheerders die mogen beslissen over karperuitzettingen) kan immers een nog stevigere opinie verwacht worden en hoe bereid je je hierop beter voor dan zelf met goed onderbouwde, maar misschien niet altijd even populaire inzichten het vuurtje eens lekker op te poken.
Als voorbereiding op zijn presentatie heeft Wijtze een deel van zijn gedachten alvast voor ons op papier gezet. Zijn opiniestuk hebben we sinds vandaag online staan op onze website onder het kopje artikelen – opinie. Maar om het gemakkelijk te maken kun je ook op deze link klikken en zo rechtstreeks naar het opiniestuk gaan.
Het open gedeelte van de BVK-meeting start om 12h30 in het Wapen van Diemen en is vrij toegankelijk. Behalve Wijtze Tjoelker zal er ook een presentatie zijn door Joris Weitjens over de huidige voorwaarden en de praktijk van de aanvraag van karperuitzetprojecten. Na afloop van de inleidende presentaties door Wijtze en Joris discussiëren we heel graag met de zaal over waar we heen willen met de karperstand op open wateren.
