SKP-KGT van start!
SKP-KGT, zeg je? Jep, de afkorting voor SpiegelKarperProject Kanaal Gent – Terneuzen.
In de spiegel van de maand mei 2019 ‘De Zilte Vlaming’ werd het al aangekondigd: er was een aanvraag ingediend voor een uitzetting op het KGT. Zonder grote tegenslag zou er kunnen worden uitgezet in de winter van 2020-2021. Tegenslag bleef uit en afgelopen weekend was het zover.
Situering
Het Kanaal van Gent naar Terneuzen is de verbinding tussen de stad Gent in België en de Westerschelde ter hoogte van Terneuzen in Nederland. De lengte bedraagt ongeveer 32 kilometer, waarvan zowat de helft op Nederlandse grond. De gemiddelde breedte is 140 meter. Omgerekend zo’n 450 hectare kanaal. Tellen we daar de dokken bij op, resulteert dit in een totale oppervlakte van zowat 620 hectare.
Het KGT bij Sas van Gent, de grens tussen Nederland en België
Zoet, brak, of toch zout?
Via de Westerschelde heeft het kanaal Gent – Terneuzen een ‘rechtstreekse’ verbinding met de Noordzee. De verbinding tussen de zoute Westerschelde en het in principe zoete Kanaal van Gent – Terneuzen wordt momenteel gevormd door drie parallelle schutsluizen bij Terneuzen: de Westsluis bestemd voor de zeevaart, de Oostsluis bestemd voor de binnenvaart en de Middensluis. Die Middensluis is de oudste van de drie en wordt momenteel vervangen door een nieuwe grotere sluis vergelijkbaar met het formaat van bijvoorbeeld de sluizen bij IJmuiden en Antwerpen. Deze sluizen worden druk gebruikt, vele tienduizenden schepen passeren er jaarlijks onderweg naar de havens van Terneuzen en Gent.
Bovenstaand zorgt voor verzilting van het ‘zoete’ kanaalwater. In de winter is die verzilting eerder laag, dankzij de hoge waterafvoer richting Westerschelde. In de zomer vormt zich een zouttong, die zich tot in Gent uitstrekt. Die zouttong is zwaarder dan zoet water, dus ook hoe dieper hoe zouter.
De metingen van het meetnet Kanaal Gent-Terneuzen van HMCZ geven een zeer duidelijk beeld van de variatie van het zoutgehalte in het kanaal Gent-Terneuzen. Bijgaand grafiekje is dan ook de logica zelve: hoe verder je (meer richting Gent dus) gaat meten, hoe lager het zoutgehalte.
Dieptegemiddelde zoutgehalte kanaal Gent Terneuzen
Kansen voor een SKP
Ons veranderende klimaat, met meer periodes van droogte, zal in de toekomst voor nog meer verzilting gaan zorgen, en niet alleen op het kanaal Gent – Terneuzen. We herinneren ons bijvoorbeeld allemaal nog de droge zomer van 2018, toen het IJsselmeerwater te zout werd om er nog drinkwater van te maken.
Een Spiegelkarperproject op het kanaal Gent – Terneuzen met volledige monitoring, dus inventariseren en opvolgen van de individuele karpers door terugmeldingen van vangsten, kan in Vlaanderen als een pilootproject fungeren om een indruk te krijgen van de mogelijke effecten op de overleving groei en migratie van karpers in dit brakke water. In Nederland werd er al eerder uitgezet op (licht) brak water. Zo zijn er uitzetlocaties van SKP Friese boezem dichtbij de Waddenzee, maar ook op ’t Haringvliet (SKP Benedenrivieren). Flink wat jaren terug publiceerde de BVK trouwens nog een fascinerende spiegel van de maand met flinke zouttint. Klik hier om doorgelinkt te worden naar dat artikel.
Terugmeldingen kunnen ons antwoorden geven op de volgende vragen:
- Hoe is de groei van de projectspiegelkarpers op KGT in vergelijking met projectspiegelkarpers vanop zoet water (verschil in voedselaanbod – soort voedsel)?
- Hoe is de migratie/trekgedrag van projectspiegelkarpers? Is deze periodiek/seizoensgebonden? Zoutgerelateerd? Is er sprake van een pendelbeweging?
- Wat is zowat het maximale zoutgehalte waarin karper zich spontaan beweegt?
- Hoe groot is het gevaar van uitspoelen en niet meer terug kunnen keren?
Naast het feit dat de projectspiegelkarpers als ‘marker’ van de populatie fungeren, zorgen ze uiteraard ook voor een grotere diversiteit. Op vandaag overheerst in dit kanaal het type verwilderde schubkarper.
Uitzetten maar
Op 12 december 2020 was de langverwachte eerste uitzetting. Corten leverde in totaal 130 kg driezomerige spiegelkarper. De inmiddels gekende Tsjechen. Vissen met een gemiddeld gewicht dat tussen de 1.5 en 2.5kg schommelde. Om eventuele verplaatsingen van karper vanaf het begin al goed te kunnen volgen, werd er op twee plaatsen uitgezet. 40kg werd ter hoogte van Rieme (vlakbij de Nederlandse grens, plankfoto met R voor het nummer) uitgezet, de overige 90 kg kreeg Gent – Dampoort (plankfoto van D voor het nummer) als uitzetlocatie.
Omwille van corona werd er met een beperkt groepje vrijwilligers uitgezet. Veiligheid voorop, ook voor de uitzetters van dienst!
Marc Paulus neemt het monitoren van dit SKP voor zijn rekening. De BVK kijkt nu al uit naar de eerste meldingen, en later ook de eerste tendensen. Marc kan je bereiken via de bekende ‘social media’, maar uiteraard ook via mail op nightfall1963@gmail.com
Veel succes en plezier, Marc!
Jong geweld voor KGT. De mondmaskers zijn we inmiddels gewoon…
Spiegel van de maand november
De Beuker uit Nieuwkoop
In deze Spiegel van de Maand het bijzondere verhaal van De Beuker uit Nieuwkoop. Een projectspiegel die ondanks z’n enorme beweeglijkheid snel uitgroeide tot een grote belofte van de Nieuwkoopse plassen.
Twee lokale karpervissers, Sander de Kamper en Emile Griffioen beschrijven hun bijzondere band met deze grote karper van Nieuwkoop die aanvankelijk vooral opviel door z’n enorme kracht aan de hengel, maar vanaf mei 2017 vooral schitterde door afwezigheid. Dood? Onvangbaar? Of toch iets anders?
Sander de Kamper met De Beuker uit Nieuwkoop
Met het nodige doorzettingsvermogen ontrafelden Sander en Emile met hulp van het buur-SKP het mysterie van deze verdwenen karper. Lees hier meer.
Spiegel van de maand oktober
Jan en de Lange
Er zijn maanden dat deze rubriek zich bijna als vanzelf vult. Soms moeten we iets meer graven, trekken of pushen om aan een geschikte kandidaat te komen. Wat als we nu eens aan een vaste melder zouden vragen om zijn of haar (of haar) meest memorabele avontuur met een projectspiegel in de hoofdrol op te schrijven? Daarmee, zo was de gedachte, halen we niet alleen de ‘wetenschappelijke’ kant van onze hobby binnen – over elke vangst valt immers wel iets wetenswaardigs te vertellen – maar zou vooral ook die andere kant van het karpervissen belicht worden: het avontuur, de beleving, het gevoel van victorie en van twijfel en wanhoop, of van vriendschap als dat zo uitkomt. Voel je dus vrij om jouw memorabele avontuur met een projectspiegel op papier te zetten en naar ons te sturen. Wie weet haalt-ie het tot Spiegel van de maand!
Voor deze keer benaderden we een van die raskarpervissers van het grote open water: Jan van Dooren. Wij hebben er geen spijt van, maar oordeel vooral zelf over deze Spiegel van de maand: ‘Jan en de Lange’.
Jeugd vangt jeugd
Als het om spiegelkarpers gaat vinden we bij de BVK alle meldingen leuk of tenminste interessant, maar sommige meldingen trekken net iets meer aandacht. Op onze webapp kregen we twee meldingen achter elkaar binnen van vangsten in Zuidwest Friesland door ene Kian Baars. Op de foto’s een zeer jeugdige karpervisser, professionele blik, met twee goed te matchen jonge karpers. Tweezijdig gefotografeerd! Daar ging ik meteen even voor zitten!
Kian met z’n doublestrike; Tsjechen van resp. 5.1 en 7 kg
Zelf was ik 13 toen ik m’n eerste karper ving en ik herinner me dat nog als de dag van gisteren. De totale paniek! Maar ja, ik was een selfmade visser met vooral veel boekjeswijsheid waar ik verrassend weinig aan bleek te hebben tijdens de momenten dat het er om ging. Ik schat in dat deze kid van zeven toch wat meer praktische aanwijzingen heeft gekregen van (een van) z’n ouders. Twee projectspiegels in de Friese boezem! Z’n ouders stuurden ons ook nog een actiefoto na. Een Fries natuurtalent! Of de vonk uiteindelijk ook een vuur wordt, weet je natuurlijk niet. Mijn zoon Jasper gaat alleen nog mee als er na afloop pannenkoeken zijn…
Nog even in de camera kijken…
Matchen
Hoe dan ook een prachtvangst! Nu nog matchen. Ik zag wel gelijk dat het jeugdige Tsjechen waren, maar welke lichting? In Friesland zijn drie lichtingen door Corten geleverde Tsjechen uitgezet (2015, 2018 en 2019). Een van de vissen woog 7 kg en dan denk je toch al gauw aan 2018 of zelfs 2015? En vervolgens: welke uitzetplek? De spreiding aan uitzetplekken in de Friese boezem is groot. Zo’n zes locaties per jaar. Op Google Earth zoek ik dan de uitzetplekken op in de buurt van de vangplek. Vooral kort na uitzetting is dat een aanknopingspunt. Beide vissen bleken afkomstig van een uitzetting op het Tjeukemeer in 2019, dat is zo’n 10 kilometer verderop. Dat betekende dat een van die vissen al meteen een enorme groeisprint had doorgemaakt. Een groei van 4.3 kg in krap één groeiseizoen! Voor wat het waard is: snellere groei zagen we tot nu toe niet van individuen van alle 2019 lichtingen.
IJsselmeer
Wat betreft migratie van deze vissen wil ik toch nog even een gedachtenlijntje uitwerpen. De Friese boezem (ca. 15.000 ha) slaat op twee plekken uit op het IJsselmeer: bij Stavoren en bij Lemmer. Dat gebeurt met enorme gemalen. Die zijn niet te passeren voor grotere karpers. Maar de boten die je op de foto’s ziet willen (althans de schippers) ook graag een tochtje maken op het IJsselmeer en daarin wordt voorzien door schutsluizen. Van onze SKP-monitoring weten we dat best veel karpers meeliften met boten. We weten echter ook dat de frequentie van sluisbezoek nogal verschilt, per sluis, per situatie. Heel veel weten we ook nog niet.
Ik ben zo benieuwd hoeveel van die Friese projectspiegels het grote IJsselmeer op zijn gezwommen en verder en wie weet ook retour naar de boezem? Daar kunnen we maar op één manier snel achter komen en dat is als hengelaars, oud en jong die spiegelkarpers (blijven) melden! Jullie weten, net als Kian, inmiddels de weg, toch? https://skp.karperbeheer.nl/ of mailen naar spiegelkarpermelden@outlook.com
Meldingen uit het IJsselmeer komen we steeds vaker tegen. Van de winter, wanneer de kruitdampen van het beste meldjaar ooit, zijn opgetrokken, gaan we er eens goed voor zitten of we zo’n spiegel kunnen koppelen aan een plankfoto in het enorme archief van Friese boezem.
(Foto’s plus verhaal met toestemming van Kian en z’n ouders.)
Joris Weitjens
Nieuwsbrief en Vreemde Vogel
Op dit moment zijn we bezig met het samenstellen en schrijven van onze Nieuwsbrief. Daarin weer veel prachtige karpermeldingen, nieuws over karperbeheer, scherpe observaties, kritische noten en veel meer. We hebben zelfs zoveel mooie meldingen dat we lang niet alles kunnen opnemen.
Als warmmaker een melding van de karper die z’n naam eer blijft aandoen. Konden we in mei op onze Facebookpagina nog wat capriolen laten zien van de Vreemde Vogel, nu blijkt ook deze vis toch wel z’n vaste adresjes te hebben. ‘Snackbar Frank van Schaik’ nabij Utrecht oefent klaarblijkelijk grote aantrekkingskracht uit op de Vreemde Vogel. Dat doet de vis zichtbaar goed. Frank ving ‘m nu voor de derde keer in drie jaar in dezelfde zone. Nu op 18.4 kg: een recordgewicht voor deze original die half Nederland al heeft gezien.
Frank en Vreemde Vogel herenigd
De Nieuwsbrief is er primair voor onze en door onze leden. Dat betekent dat alleen betalende leden de Nieuwsbrief kort na het weekend als pdf zullen ontvangen. Uiteraard kun je en mag je de Nieuwsbrief delen met je vismaat of andere geïnteresseerden, maar bedenk wel dat we zonder betalende leden snel verliezen aan bestaansrecht! Voor € 12.50 kun je elk moment instappen bij de BVK. Vind je onze website en Facebookpagina interessant? Overweeg het eens.
Klik hier als je ook lid van de BVK wilt worden.
