Maart 2019 – De Grasveldspiegel

Na tijden van grote droogte begon het in maart dan toch eindelijk flink te regenen. Karpervissers van de grote rivieren kijken er altijd naar het moment dat het rivierwater over de zomerkade de uiterwaarden instroomt. Zeker in het voorjaar is karper de eerste om die gelegenheid te baat te nemen. Voedselrijke weidegrond vol wormen enz. Buitenkansje voor karpers, maar wat als de wind draait en het debiet razendsnel afneemt?

Karpervisser Ewout Dokman had op 22 maart een sessie op de IJssel gepland. Hij wist dat er kansen lagen met het hoge water. Maar toen hij bovenaan de winterdijk stond zag hij dat de weilanden in de uiterwaarden alweer groen waren  Met volle bepakking op zoek naar een geschikte plek werd z’n aandacht getrokken door een groot object in het grasland zeker vijf meter van de hoofdstroom. Een grote karper, doodstil! Dood, was ook het eerste wat Ewout dacht.

De schijndode Grasveldspiegel

De schijndode Grasveldspiegel

Hij besloot een foto te maken, maar toen-ie nog eens goed keek, zag hij de bek heel licht bewegen. Snel haalde hij z’n sling tevoorschijn en rolde de karper erin. De linkerflank van de vis was alarmerend droog, de andere zijde had lang in de modder gelegen. Ewout legde de spiegelkarper in de hoofdstroom. Zoveel mogelijk rechtop. Het leek kansloos maar na tien minuten kwam er echt meer leven in de vis. Hij nam de gelegenheid te baat om de vis toch even te wegen: 17.6 kg. Een flinke vis! En ergens rinkelde er een belletje bij Ewout: kende hij deze vis?

Ewout zette door en na ruim een uur durfde hij het aan om de vis terug in z’n element te zetten. Het terugzetten van een karper is altijd al een mooi moment, maar het moet fantastisch zijn geweest voor Ewout dat z’n geduld en doorzettingsvermogen zo werd beloond.

Hier zie je hoe de spiegel terug de IJssel op zwemt.

 

Het was Raymond Hakkert die mij tipte over dit avontuur met een mailtje getiteld: ‘Grasveldspiegel’. Raymond wist het bondig te formuleren:

 

‘Hoeveel mazzel moet je als vis dan hebben, hè?!

Dat precies die gozer dáár loopt, waar nooit een kip komt!’

 

Hamvraag is natuurlijk: hoe komt die karper daar terecht? Wel, of het nu hartje winter is of zomer, karpers liggen als het ware voortdurend te wachten op het signaal dat er iets te halen valt voorbij de normale grenzen van het water. Veel andere soorten zie je vooral in de paaitijd reageren, maar karpers laten geen gelegenheid voorbij gaan om de normale bedding te verlaten. Het mooie is dat je ze daar bijna altijd actief aantreft, springend, schurend, schurkend, azend of paaiend. Joie de vivre!

 

Het is misschien juist dat enthousiasme dat ze fataal kan worden. Het peil van een rivier kan behoorlijk snel zakken en dat is zo’n zomerkade een heel verraderlijk obstakel. Ineens zijn ze te laat om terug te keren.

 

Raymond merkte in z’n mailtje op dat met name vissen die niet op die uiterwaarden ‘geboren’ zijn de weg minder goed kennen en daardoor mogelijk eerder in problemen komen. Dat zou best kunnen, al schieten mij gelijk de beelden van stervende karpers in de Oostvaardersplassen te binnen. Bij hoog water in de paaitijd trekt daar een groot deel van de verwilderde schubs het overstroomde land op om kuit te schieten. Te ver vaak, met alle fatale gevolgen van dien. Dit gedrag hoort bij karpers en bedenk wel dat het risico voor karper als soort veel op kan leveren doordat ze juist in die uiterwaarden nog wel eens succesvol kunnen paaien.

 

Wat natuurlijk ook vaak gebeurt in zulke omstandigheden, is dat karpers achterblijven in de sloten en andere in de uiterwaarden gelegen wateren. Vaak  tot genoegen van de karpervissers aldaar! Voor die karpers zit er vaak niks anders op dan wachten op de volgende hoog water-situatie om alsnog in de rivier terecht te komen.

 

De (bijna) fatale golf

 

In dit geval bevond de Grasveldspiegel zich echter al aan de rivierkant van de kade dus moet er toch iets anders zijn gebeurd. Ewout zelf heeft een plausibele verklaring. De spiegel was mogelijk aan het rondscharrelen op de grassige oever aan de rivierkant van de zomerdijk. En toen kwam er een flinke tanker langs. Kanaal- en riviervissers weten wel hoe heftig dat effect kan zijn. Het water wordt compleet weggezogen en 20 seconden later rolt er een ‘vloedgolf’ uit over de oever. Als de argeloze Grasveldspiegel daarop heeft meegelift ligt een stranding best voor de hand. En een vis met zo’n bouw heeft dan bepaald geen voordeel. Het rap zakkende water deed vervolgens de rest.

Drie jaar geleden in Vlaanderen: karpers redden in het weiland

Drie jaar geleden in Vlaanderen: karpers redden in het weiland

 

 

We zijn natuurlijk heel benieuwd of deze vis het redt. De ervaring leert gelukkig dat lang zuurstofgebrek bij karpers vaak goed afloopt. Lees anders dit nog maar ‘ns. 

 

Taaie Rakkers

 

Het mag duidelijk zijn dat deze karper een projectspiegel is, maar van welke SKP-uitzetting blijft vooralsnog onduidelijk. Toen ik Ewout vroeg naar een foto bij dit artikel was dat voor hem een mooie gelegenheid om te kijken of hij deze vis misschien al kende. En jawel, vier jaar geleden had hij de vis eerder gevangen in de IJssel!

 

De Grasveldspiegel in 2015

De Grasveldspiegel in 2015

 

De vis is wel goed te herkennen aan z’n onderste staartlob en die ene schub maar ik heb al heel wat archieven vruchteloos doorploegd. Meest voor de hand liggend is een oudere uitzetting van het IJsselproject. Ik zou gaan voor een Villedonner of een Hongaar. Misschien is er iemand, een karpervisser, een SKP-coördinator die de vis herkent? Meld het!

 

spiegelkarpermelden@outlook.com

 

Ten slotte, het goede voorbeeld van Ewout doet hopelijk volgen! Mocht je zelf ooit zo’n overstromingssituatie aantreffen waarbij karpers niet op eigen kracht terug kunnen naar de hoofdstroom doe zoals Filip en zoon drie jaar geleden ook deden (toen de IJzer uitzonderlijk buiten haar oevers trad):

 

Vissen in Nood

 

Trommel eventueel wat anderen op en ga ervoor. Ons respect heb je!

 

Joris Weitjens

 

FacebooktwittermailFacebooktwittermail